Z artykułu dowiesz się:
1. Jak wygląda i dlaczego warto uprawiać czosnek ozdobny?
W ogrodach uprawia się dziesiątki gatunków czosnku ozdobnego oraz setki ich odmian. Niektóre rosną dziko w Europie, Azji, Afryce. W Polsce spotykany jest np. czosnek kątowaty (znajduje się pod ochroną) i czosnek skalny. Duża grupa czosnków ozdobnych to międzygatunkowe krzyżówki. Wszystkie czosnki ozdobne mają charakterystyczny zapach, podobny do czosnku pospolitego, który jest popularną przyprawą.
Czosnki ozdobne zachwycają niepospolitym wyglądem. Uprawiane są głównie dla pięknych kwiatostanów, zwykle kulistych albo ażurowych, w odcieniach kolorów białego, fioletowego, niebieskiego, różowego i żółtego, znajdujących się na szczytach bezlistnych łodyg (od 15 do 150 cm wysokości). W kwiatostanach – małych, dużych i średniej wielkości - jest po kilkanaście lub kilkadziesiąt drobnych kwiatów (w zależności od gatunku i odmiany). Chętnie odwiedzają je motyle oraz owady zapylające.
Kwitną na przełomie wiosny i lata. Kwiatostany czosnków ozdobnych nadają rabatom ciekawą fakturę, a ich strzelisty wygląd doskonale urozmaica płaskie nasadzenia. Kwiatostany jak pompony wprowadzają także wrażenie uporządkowania w ogrodzie, podobnie jak krzewy strzyżone w kształcie kul. Czosnki nie mają aż tak dekoracyjnych kwiatów jak np. róże. Ich atutem jest prostota. Dlatego nadają się do aranżacji w różnych stylach – od rustykalnych po minimalistyczne. Znakomicie komponują się np. z trawami ozdobnymi oraz tulipanami.
Wszystkie czosnki ozdobne są kwiatami cebulowymi o niewielkich wymaganiach. Dobrze znoszą upalne i suche lata, a także mroźne zimy. Przekwitłe kwiatostany można zostawiać na rabatach – w przypadku wielu gatunków, nawet jeśli są suche, zachowują walory dekoracyjne. Za szczególnie atrakcyjne pod tym względem uważane są czosnek Krzysztofa i czosnek Szuberta.
Przeczytaj także: Jak uprawiać trawy ozdobne
2. Jakie odmiany i gatunki czosnku ozdobnego są najpiękniejsze?
Każdy gatunek i odmiana czosnku ozdobnego są jedyne w swoim rodzaju. Na skalniakach oraz jako tło i obwódki sprawdzają się te, których kwiatostany są drobne. Odmiany z dużymi kwiatostanami, zwłaszcza w kształcie kul, przyciągają wzrok majestatycznym pięknem. Ażurowe kwiatostany, np. czosnku Krzysztofa, wyglądają jak z baśni o wróżkach. Trudno wskazać, które odmiany czosnku ozdobnego są najpiękniejsze. Poniżej podane są często sadzone w ogrodach.
Przeczytaj także: Kwiaty ogrodowe na bukiety - poradnik
- Czosnek błękitny – dorasta do 80 cm wysokości. Jego kuliste kwiatostany są nieduże (3-4 cm średnicy), ale wyróżniają się niebieskim kolorem (rzadkim wśród czosnków). Liście zasychają podczas kwitnienia. Pełnia kwitnienia przypada na czerwiec i lipiec.
- Czosnek Gladiator – osiąga do 150 cm wysokości. Jego fioletowe, kuliste kwiatostany są duże (do 25 cm średnicy). Ta piękna odmiana jest krzyżówką czosnku Macleana i czosnku okazałego. Kwitnie w maju i czerwcu.
- Czosnek Globemaster - ma do 120 cm wysokości. Fioletowe kwiaty zebrane są w duże, kuliste kwiatostany (do 25 cm średnicy). Ta odmiana jest krzyżówką czosnku Macleana oraz czosnku Krzysztofa. Kwitnie w maju i czerwcu.
- Czosnek główkowaty – osiąga do 90 cm wysokości. Ślicznie wygląda zarówno na rabatach, jak w bukietach (także suchych). Jego kwiatostany mają kształt niewielkich główek. Najpierw są zielonoróżowe, a następnie – w miarę przekwitania – stają się różowe. Kwitnie w czerwcu i lipcu.
- Czosnek karatawski – dorasta do 30 cm wysokości. Wypuszcza trzy duże, grube, piękne liście, które nie zasychają po pojawieniu się kwiatów. Kwiatostany mają kształt dużych kul w kolorach białym (np. odmiana Ivory Cream) lub różowym (m.in. Red Giant, Red Globe). Kwitnie w kwietniu i maju.
- Czosnek Krzysztofa – znany jest też jako czosnek białawy. Ma do 60 cm wysokości. Jego fioletowe kwiatostany są duże (nawet do 25 cm średnicy) i atrakcyjne także po przekwitnięciu. Liście zaczynają zamierać, gdy pojawiają się kwiaty. Czosnek Krzysztofa kwitnie w czerwcu i lipcu.
- Czosnek olbrzymi – dorasta do 150 cm wysokości. Kwiatostany są kuliste, fioletowe, o średnicy około 10 cm. Liście stopniowo zamierają, gdy czosnek olbrzymi zaczyna kwitnąć. Kwiaty są fioletowe. Kwitnie w czerwcu oraz lipcu.
- Czosnek okazały – odmiany tego gatunku są wysokie (dorastają do 90 cm wysokości). Różowe lub fioletowe kwiatostany mają kształt kul o średnicy około 10 cm. Za jedną z najpiękniejszych odmian jest uważana Purple Sensation. Liście zamierają stopniowo po zakwitnięciu. Kwiaty pojawiają się w maju oraz czerwcu.
- Czosnek Szuberta – osiąga do 50 cm wysokości. Jego kwiatostany są duże, ażurowe, przypominające kształtem gwiazdy (dekoracyjne również po przekwitnięciu). Ich kolor zwykle jest różowy, ale jest też odmiana Arctic Snow w białym kolorze. Zasuszone kwiatostany zdmuchuje wiatr i rozsiewa nasiona dość daleko od rośliny matecznej. Kwitnie w maju oraz czerwcu.
- Czosnek Toabago – dorasta do około 60 cm wysokości. Ma wyjątkowo duże, fioletowe, ażurowe kwiatostany (o średnicy do 20 cm), które są dekoracyjne również po przekwitnięciu. Liście zaczynają zamierać, gdy pojawiają się kwiaty. To krzyżówka czosnku purpurowego i czosnku Szuberta. Pełnia kwitnienia przypada na maj i czerwiec.
- Czosnek turkiestański – dorasta do 150 cm wysokości. Kwiatostany są kuliste, duże (o średnicy do 15 cm) w kolorach fioletowym (np. odmiana Glory of Pamir) lub białym (Mont Blanc, Mount Everest, White Giant). Liście zaczają zasychać, gdy pojawiają się kwiatostany. Kwitnie w maju i czerwcu.
- Czosnek złocisty – to niski gatunek osiągający do 30 cm. Już po kilku latach tworzy efektowe kępy. Po przekwitnięciu część nadziemna zasycha; odradza się wiosną następnego roku. Kwiaty są żółte, zebrane w luźne kwiatostany. Kwitnie w maju oraz czerwcu.
3. Jakie stanowisko jest najlepsze dla czosnku ozdobnego?
Czosnki ozdobne preferują stanowiska słoneczne. W zacienionych zakątkach rosną i kwitną słabo, a także zamierają. Najlepiej sadzić je wśród roślin, które także lubią nasłonecznione miejsca, a jednocześnie podlewa się je rzadko lub wcale, jak rozchodnikowce, trawy ozdobne (niskie odmiany), tulipany. Stanowisko dla czosnków ozdobnych powinno być raczej suche.
Najczęściej czosnki ozdobne sadzi się na rabatach kwiatowych i skalniakach. Kwitną od kwietnia do lipca (w zależności od odmiany), ale często ich kwiatostany są dekoracyjne również po przekwitnięciu. Trzeba pamiętać, że liście większości odmian czosnków ozdobnych zaczynają zamierać, gdy pojawia się pęd kwiatostanowy. Dlatego warto je sadzić tak, aby inne rośliny zasłoniły ich zasychające liście. W tej roli znakomite są niskie trawy ozdobne. Wyjątkiem jest np. czosnek karatawski – jego liście nie zamierają podczas kwitnienia. Są tak piękne, że nie trzeba ich maskować.
Przeczytaj także: Kwiaty na skalniak – jakie wybrać
4. Jaką ziemię lubią czosnki ozdobne?
Najbardziej okazałe czosnki ozdobne rosną w ziemi żyznej, wzbogaconej kompostem, ale radzą sobie także w przeciętnej. Istotne jest, aby gleba nie była ciężka, podmokła, ubita lub kwaśna. Powinna mieć odczyn zbliżony do obojętnego (około pH 7). Łatwo to sprawdzić – służy do tego prosty w użyciu Zestaw do badania pH gleby. Wynik otrzymuje się po około 30 sekundach.
Ziemia dla czosnków ozdobnych nie może być zbyt mokra. To rośliny pochodzące zwykle z regionów, w których lato jest upalne i z małą ilością opadów. Jeśli gleba w ogrodzie jest zbyt wilgotna, czosnki ozdobne najlepiej sadzić na podwyższeniach, np. na skalniakach. Dzięki temu ich korzenie są mniej narażone na przelanie.
Przeczytaj także: Kompostowanie się opłaca – 7 powodów
5. Kiedy nawozić czosnek ozdobny?
Czosnki ozdobne zasila się wiosną oraz jesienią. Wiosną pierwsze nawożenie wykonuje się po ruszeniu wegetacji, gdy z ziemi wyrastają zielone pąki liściowe. Kolejne zasilanie należy zrobić po pojawieniu się pąków kwiatowych. W tym okresie polecane są preparaty do roślin ozdobnych z kwiatów, np. Nawóz do kwitnących. W jego składzie jest dużo m.in. potasu, wpływającego na obfite kwitnienie i odporność roślin, a także magnezu, dzięki któremu liście są intensywnie wybarwione. Jeśli czosnki posadzone są wśród traw, zastosować można Nawóz do traw ozdobnych.
Czosnki ozdobne, aby dobrze rosły, potrzebują próchnicy w glebie. Jej bogatym źródłem jest np. kompost. Na bazie naturalnego kompostu granulowanego, uzyskanego w 100% z masy roślinnej (owocowo-warzywnej), wytwarzany jest Nawóz Bezpieczny Trawnik. Stosować go można przez cały sezon.
Na przełomie września i października rabaty z czosnkami ozdobnymi posypuje się nawozem granulowanym bez azotu, jak Nawóz jesienny do ozdobnych Przygotowanie do zimy. W jego składzie są m.in. fosfor, potas, magnez. To składniki pozytywnie wpływające na zimotrwałość roślin, a także zapewniające obfite kwitnienie w kolejnym sezonie. Dodatek skał wulkanicznych, w postaci bentonitu i mączki bazaltowej, sprawia, że czosnki mają też zapewnione mikroelementy.
Przeczytaj także: Odkwaszanie gleby – 7 sposobów
6. Kiedy sadzić czosnek ozdobny?
Najlepszy termin na sadzenie czosnku ozdobnego to przełom września oraz października. Posadzone w tym okresie cebulki zdążą dobrze ukorzenić się przed zimą. Dzięki temu wiosną wypuszczają mocne i duże kwiatostany. Cebule czosnków mają różne rozmiary, np. czosnku złocistego są drobne, a czosnku Gladiator – duże. Wszystkie sadzi się na głębokości 3-krotnej wysokości cebulek (im większe cebule, tym głębiej).
Jeśli czosnek ozdobny jest sadzony w grupach, zalecane odstępy między małymi cebulami, np. czosnku Ostrowskiego czy czosnku złocistego, wynoszą około 10 cm, zaś dużymi, jak czosnek karatawski czy czosnek olbrzymi – około 30 cm lub więcej. Bardzo często odmiany wysokie z kulistymi kwiatostanami sadzi się pojedynczo, np. wśród dywanowych traw ozdobnych.
Co 2-3 lata czosnki warto przesadzić. Cebule wykopuje się, gdy pędy kwiatostanowe zaschną prawie całkowicie. Należy je przechować w przewiewnym, suchym miejscu do jesieni. W nowych miejscach cebulki czosnku ozdobnego sadzi się na przełomie września i października.
Przeczytaj także: Wiosna zaczyna się jesienią – kiedy sadzić kwiaty cebulowe
7. Kiedy siać czosnek ozdobny?
Najczęściej czosnek ozdobny rozmnaża się z cebulek przybyszowych. Jednak jest ich zwykle niewiele. Innym sposobem rozmnażania tych pięknych roślin jest siew. Nasiona najlepiej siać od razu na zbiorze na rozsadniku, na rabacie kwiatowej lub skalniaku, czyli zwykle w lipcu i sierpniu (w zależności od odmiany). Wschodzą wiosną następnego roku - dlatego miejsce siewu trzeba koniecznie oznaczyć etykietą, by o tym nie zapomnieć i przypadkiem nie zniszczyć siewek podczas pielenia. Wschodzące czosnki mają drobne liście podobne do rozsady porów. Zakwitają zwykle po 4-5 latach. Zaletą siewu jest możliwość wyhodowania od razu bardzo wielu egzemplarzy. Jednak nie zawsze egzemplarze z siewu mają takie same cechy jak rośliny mateczne.
Bardzo często czosnki ozdobne rozsiewają się same na rabatach. Trzeba pamiętać, że liście młodych czosnków zamierają w podobnych terminach jak kwitnących już egzemplarzy. To naturalne zjawisko. W ten sposób zawiązujące się cebulki siewek przechodzą w stan spoczynku (co roku stają się większe).
Przeczytaj także: Apteczka ogrodnika – co warto w niej mieć
8. Czy czosnek ozdobny jest mrozoodporny?
Czosnki ozdobne dobrze zimują w gruncie. Czasem jednak giną i nie wschodzą wiosną. Problemem zwykle nie jest mróz lecz nadmiernie wilgotna gleba… latem. To bowiem rośliny przystosowane genetycznie do suchej, upalnej pogody w tym okresie. Dlatego należy unikać sadzenia czosnków z roślinami wymagającymi częstego podlewania, jak aksamitki, dalie, heliotropy. Odpowiednim towarzystwem dla czosnków ozdobnych są np. sucholubne, niskie trawy, jak kłosówka miękka, kostrzewa owcza, kostrzewa popielata, perłówka orzęsiona, sesleria jesienna, sporobolus różnołuskowy. Dodatkowo źdźbła traw tworzą naturalną okrywę chroniącą czosnki przed mrozem (ścina się je wiosną, przed ruszeniem wegetacji).
Przeczytaj także: W jaki sposób zabezpieczyć ogród przed zimą
9. Jakie problemy występują w uprawie czosnku ozdobnego?
Czosnek ozdobny rzadko sprawia problemy w uprawie. Cebule mogą ginąć – porażane przez chorobotwórcze grzyby – jeśli rośliny mają zbyt mokrą glebę w okresie letnim. Wystarczy unikać podlewania, by czosnki ozdobne rosły zdrowo. Ze szkodników uciążliwe mogą być ślimaki, zwłaszcza w maju, gdy liście czosnków są młode. W walce z tymi szkodnikami pomaga Pułapka na ślimaki oraz preparat Target Ślimak Control, który zawiera substancję czynną występującą naturalnie w środowisku i ulega biologicznemu rozkładowi.
Przeczytaj także: Domowe sposoby na wszelkie zło w ogrodzie
