Filodendron - ABC uprawy

Filodendron (Philodendron) zaliczany jest do rodziny obrazkowatych. Spokrewniony jest z takimi roślinami jak monstera, obrazki, scindapsus, skrzydłokwiat, zamiokulkas. Podobny jest do monstery, dlatego obie rośliny często są mylone. Z ich odróżnieniem problem mają jednak… nawet botanicy. W zależności od gatunku ich liście są małe lub gigantyczne, sztywne i miękkie, zielone i marmurkowe, w kształtach serca, strzałki, sercowate, ale też okrągłe, podłużne, powycinane. Identyfikację filodendronów utrudnia fakt, że kształty liści roślin młodocianych mogą być inne niż starszych. Większość filodendronów ma cechy pnączy, ale zwykle dopiero w starszym wieku. Istnieją też gatunki i odmiany, które się nie wspinają. Starsze egzemplarze (niektórych gatunków) wypuszczają korzenie powietrzne (grubości palca), które malowniczo spływają w dół.

W Polsce filodendrony to popularne rośliny pokojowe ozdobne z liści. Niektóre gatunki uprawiane są też w prywatnych oranżeriach. Najczęściej osiągają do 1-2 m długości lub wysokości (w zależności od gatunku i odmiany). Zdarzają się filodendrony mniejsze, np. filodedendron podwójniepierzasty zwykle dorasta tylko do około 60 cm wysokości (nie jest pnący). Wielkie rozmiary osiąga filodendron olbrzymi – nawet do 2 m wysokości.

Rzadkością jest też kwitnienie filodendronów w mieszkaniu (częściej zdarza się w oranżeriach). Kwiaty są zebrane w kwiatostany w kształcie kolb o długości do 30 cm. Filodendrony rosną wolno, ale po pewnym czasie przestają się mieścić na parapetach i zwykłych kwietnikach. Wtedy donice można ustawiać np. na podłodze.

Przeczytaj także: Jak uprawiać i pielęgnować zamiokulas

Filodendrony rosną dziko w Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej oraz Australii. Występują w lasach m.in. Boliwii, Brazylii, Meksyku. Filodendron olbrzymi jest jedną z atrakcji Rezerwatu Saba National Land Park, który znajduje się na wyspie Saba na Karaibach.

Te wspaniałe rośliny porastają morskie wybrzeża, wspinają się na drzewa i płożą po ziemi. W Polsce uprawiane są w mieszkaniach, oranżeriach, ogrodach zimowych oraz instytucjach publicznych.

Przeczytaj także: Monstera – ABC uprawy

W Polsce fiolodendrony uprawia się jako rośliny ozdobne z liści. To mało wymagające, długowieczne, piękne rośliny. Nadają się do uprawy na parapetach i podłogowych kwietnikach. Donice z filodendronami ustawiać też można na meblach, np. szafach czy komodach. Filodendrony o cechach pnączy zwykle uprawia się przy podporach, jak paliki kokosowe i drewniane. Donice można też ustawiać tak, aby pędy spływały w dół. Większość filodendronów jednak przez pierwsze lata rośnie w górę. Dopiero stare egzemplarze zaczynają się wspinać lub płożyć.

W Ameryce Południowej Indianie używają preparatów z niektórych gatunków filodendronów do leczenia chorób skóry, na ukąszenia przez węże, użądlenia owadów, pasożyty skóry. Z ich korzeni powietrznych wyplatają kosze i meble.

Przeczytaj także: W jaki sposób chronić dłonie podczas prac ogrodowych

Znanych jest ponad 500 gatunków filodendronów. W mieszkaniach i oranżeriach uprawia się jednak tylko niektóre z nich. Coraz popularniejsze są międzygatunkowe krzyżówki filodendronów. Osiągają bowiem często mniejsze wymiary oraz mają bardziej kolorowe liście. To np. Prince of Orange, którego część liści jest zielona, a inne – w odcieniach koloru pomarańczowego i czerwonego.

Gatunki filodendronów różnią się m.in. kształtami i wielkością liści. Większość ma liście w kolorze ciemnej zieleni, ale zdarzają się odmiany o liściach marmurkowych oraz w odcieniach kolorów czerwonego, pomarańczowego i żółtego. Niektóre gatunki, np. filodendron czerwieniejący, mają również ogonki liściowe cieniowane czerwienią.

W polskich domach filodendrony uprawiane są od ponad 100 lat, jako kwiaty pokojowe. W XIX wieku najpopularniejszy był filodendron pnący. W XX wieku w prawie każdym biurze uprawiano filodendron czerwieniejący, a w mieszkaniu – filodendron pnący. W XXI wieku bardzo modny jest filodendron Xanadu, który ma liście o dekoracyjnie powycinanych krawędziach.

Przeczytaj także: Które egzotyczne pnącza warto uprawiać

Najlepiej filodendrony rosną w miejscach nasłonecznionych, w których światło jest rozproszone, np. przez firankę lub liście innych roślin. Trochę większego nasłonecznia potrzebują odmiany o liściach marmurkowych. Filodendrony znakomicie rosną w towarzystwie np. monstery. To rośliny idealne do dekoracji np. salonu, klatki schodowej, gabinetu, korytarza. Bardzo dobrze znoszą przestawianie doniczek w inne miejsca, co ułatwia znalezienie dla nich odpowiedniego stanowiska. Najlepiej rosną w pomieszczeniach ciepłych.

Wszystkie filodendrony nie są odporne na mróz. Lubią ciepło. Większość preferuje temperaturę od 18 stopni Celsjusza. Niższą temperaturę – do około 15 stopni Celsjusza – tolerują np. filodendron czerwieniający oraz filodendron Xanadu. Jeżeli filodendron kupuje się w chłodny dzień, trzeba go owinąć w papier i jak najszybciej przenieść do ogrzewanego pomieszczenia.

Jeśli filodendrony są hodowane w zbyt chłodnym pomieszczeniu, ich liście drobnieją, zwłaszcza młode, a starsze – nawet zamierają.

Podłoże, w którym rośnie filodendron, powinno być stale lekko wilgotne. Należy podlewać tak, aby woda nie zbierała się w podstawce. Trzeba też unikać przesuszenia bryły korzeniowej. Więcej wody filodendrony potrzebują wiosną oraz latem, gdy mają więcej światła. Podlewa się je wtedy co 1-3 dni. Jesienią i zimą częstotliwość podlewania oraz ilość wody należy zmniejszyć. Do podlewania nadaje się woda z kranu, ale powinna być odstała (aby ulotnił się z niej chlor) oraz mieć temperaturę pokojową.

Filodendrony lubią zraszanie wodą, zwłaszcza zimą, jeśli powietrze w pomieszczeniu jest zbyt suche. Stare egzemplarze potrafią czerpać wilgoć z powietrza przy pomocy korzeni powietrznych. To bardzo ważny dla nich organ, dzięki któremu są w stanie przetrwać dłuższy czas bez podlewania. Dlatego należy unikać ich obcinania.

Przeczytaj także: Jak podlewać rośliny podczas urlopu

Filodendrony mają duże wymagania pokarmowe. Od wiosny do jesieni zasila się je co 2 tygodnie. Egzemplarze rozrośnięte i dawno nie przesadzane można nawozić co tydzień. Nawet zimą filodendrony też się zasila, ale tylko raz w miesiącu.

Nawóz można dodawać do wody w konewce. Następnie roztworem podlewa się filodendrony. Odpowiedni jest np. płynny Nawóz w płynie Zielone Liście do roślin zielonych z mikroskładnikami.

Zastosować też można nawozy o długim działaniu, np. w samodozujących aplikatorach: Green Energy do roślin zielonych lub Green Energy Duo do roślin zielonych. Końcówki aplikatorów umieszcza się w podłożu. Filodendrony mają zapewnione składniki pokarmowe do 4 tygodni. Długie działanie – nawet do 100 dni – mają też nawozy w pałeczkach, jak Pałeczki nawozowe do roślin zielonych.

Przynajmniej od czasu do czasu warto zasilać filodendrony nawozami organicznymi. Polecane są np. Biohumus Max Uniwersalny oraz Pałeczki nawozowe Bio do kwiatów.

Przeczytaj także: Rośliny pokojowe o ozdobnych liściach - ABC nawożenia

Nie trzeba przycinać filodendronów systematycznie, np. aby się lepiej rozkrzewiały. Te rośliny zagęszczają się samoistnie, ale pod warunkiem, że mają odpowiednio dużo słońca. Z upływem lat  filodendrony mogą rozrosnąć się nadmiernie. Dość szybko rośnie np. popularny filodendron pnący. Takie egzemplarze przycina się wiosną lub wczesnym latem. Z uciętych pędów można zrobić sadzonki.

Na bieżąco obcina się liście zeschnięte. Taka potrzeba jest zwykle po zimie, jeśli filodendron rośnie w pomieszczeniu o niskiej wilgotności powietrza (mocno ogrzewanym kaloryferami). Unikać należy ścinania korzeni powietrznych, gdyż filodendrony potrzebują ich m.in. do czerpania wody w powietrza.

Przeczytaj także: Pnące rośliny doniczkowe – 5 łatwych w uprawie

Filodendrony rozmnaża się z sadzonek oraz nasion. Rozmnażanie z sadzonek jest łatwiejsze. Pędy należy pociąć na kawałki tak, aby miały po 2-3 węzły. Następnie wsadza się je od razu do doniczek wypełnionych podłożem, jak Ziemia do roślin zielonych. Końcówki pędów, przed zagłębieniem w podłożu, warto zanurzyć w ukorzeniaczu, np. Korzonek Z w płynie do sadzonek zielonych. W składzie tego preparatu są aktywatory procesów korzenienia oraz składniki pokarmowe: fosfor, potas, bor, miedź, żelazo, mangan, molibden, cynk.

Sadzonki filodendronów ukorzeniają się łatwo, w ciągu 3-4 tygodni, ale muszą mieć ciepło (optymalna temperatura to 24-28°C). Co najmniej tak samo ciepło powinny też mieć posiane nasiona filodendronów. Wschodzą wtedy po około miesiącu, ale nie wszystkie (zwykle około 30% posianych nasion).

Przeczytaj także: Ukorzeniacze do sadzonek – rodzaje i stosowanie

Do sadzenia filodendronów polecane są gotowe podłoża do roślin pokojowych, jak Ziemia do roślin zielonych. To rośliny preferujące stały dostęp do wody. Dlatego do podłoża można dodać np. preparat TerraCottem Universal, który zawiera hydrożel, nawóz, materiał nośnikowy i lawę wulkaniczną.

Gdy podłoże staje się przesuszone, korzenie wykorzystują wodę zmagazynowaną w hydrożelu. Do podłoża dla filodendronów dodać też można Perlit. To materiał pochodzenia wulkanicznego, który ma postać drobnych kuleczek. Znakomicie napowietrza i rozluźnia podłoże, a jednocześnie magazynuje wodę.

Przeczytaj także: Jaka ziemia do roślin doniczkowych - przegląd

Filodendrony rzadko chorują. Sporadycznie też występują na nich szkodniki. Najczęściej powodem słabej kondycji tych pięknych roślin jest niesystematyczne podlewanie. Wszystkie filodendrony lubią mieć lekko wilgotne podłoże. Jeżeli brakuje im wody, schną częściowo lub nawet całkowicie.

Ze szkodników uciążliwe mogą być wełnowce oraz miseczniki. Oba szkodniki są małe, mają tylko po 2-3 mm długości. Wełnowce łatwo rozpoznać, gdyż ich samice i larwy są pokryte białą, woskową wydzieliną przypominającą watę. Miseczniki zaś przypinają brązowe miseczki przyklejone do liści i pędów. Nie jest łatwo się ich pozbyć.

Szkodniki usuwa się m.in. wilgotną szmatką. Zastosować też można opryski sprayami na bazie naturalnych substancji, jak Emulpar Spray, Agrocover Spray, Insect Control Duo.

Przeczytaj także: Wełnowce – 4 sposoby zwalczania