Z artykułu dowiesz się:
1. Jak wygląda i skąd pochodzi karmnik ościsty?
Karmnik ościsty (Sagina subulata) znany jest też jako karmnik szydlasty. Jego popularne nazwy to mech szkocki oraz mech irlandzki. Bowiem gdy nie kwitnie, przypomina z wyglądu piękny, soczyście zielony mech. W odróżnieniu od mchu, preferuje jednak bardziej słoneczne stanowiska; nie jest też z nim spokrewniony. Karmnik ościsty zaliczany jest do rodziny goździkowatych, do której należą takie rośliny jak gipsówka, goździk, rogownica, słonecznica. Nazwa karmnik nawiązuje do dawnych wierzeń, że ta zimozielona, niewielka roślina była karmą dla dzikich zwierząt.
W naturalnych warunkach karmnik ościsty rośnie w całej Europie, także w Polsce. Największe jego naturalne siedliska są w Szkocji oraz Irlandii. Jednak wszędzie jest rzadki - z naturalnych siedlisk nie wolno go pozyskiwać (w Polsce jest zaliczany do gatunków wymierających). Sadzonki oraz nasiona można bez problemu kupić w sklepach ogrodniczych. Najczęściej sprzedawane są karmniki z ciemnozielonymi liśćmi. Dostępna jest też odmiana Aurea, której liście mają złocisty odcień.
To bylina kobiercowa. Karmnik ościsty dorasta do 10 cm poza okresem kwitnienia i do około 15 cm – gdy kwitnie. Jego liście są szydlaste, niekłujące, przyjemne w dotyku jak mech. Kwiaty pojawiają się od czerwca do sierpnia; są drobne (około 5 mm średnicy), z pięcioma białymi płatkami, liczne, delikatnie i przyjemnie pachnące miodem. Choć łany kwiatów karmnika wyglądają atrakcyjnie, to nie one są jego główną ozdobą. Ta roślina uprawiana jest przede wszystkim ze względu na kobiercowy charakter jej drobnych liści.
Przeczytaj także: Jak i gdzie założyć ogród skalny
? W ogrodach karmnik ościsty uprawiany jest co najmniej od początku XX wieku. Zainteresowanie tą dość niepozorną rośliną zaczęło się na fali mody na skalniaki oraz ogrody w stylu naturalnym.
2. Dlaczego warto uprawiać karmnik ościsty?
Największym atutem karmnika ościstego jest podobieństwo do mchu - szybko tworzy okazałe, zielone poduszki oraz dywany. Dlatego często wykorzystywany jest w ogrodach o charakterze naturalnym, angielskim, orientalnym (np. japońskim). Sprawdza się też w ogrodach w stylach nowoczesnym i minimalistycznym. Sadzić go można m.in. na obrzeżach rabat, ścieżek, oczek wodnych, a także na klombach, skalniakach i murkach. W nasłonecznionych oraz półcienistych miejscach kobierce z karmnika mogą zastąpić trawnik (cały lub jego fragment). W odróżnieniu od murawy nie trzeba go kosić! Do jego pielęgnacji zużywa się też mniej nawozów i wody.
Karmnik ościsty znakomicie nadaje się do sadzenia między kamieniami, kostkami bruku, płytami chodnikowymi, na podjazdach. Dobrze znosi niezbyt częste deptanie. Efektownie wyglądają dwukolorowe kompozycje z karmnika w kolorze zielonym (odmiana typowa) i złocistym (odmiana Aurea), np. szachownice. Przypominają one kunsztowne kobierce. Co istotne: mogą być płaskie lub wypukłe, jeśli karmnik zostanie posadzony na kopczykach ziemi. Dlatego to roślina ceniona przez projektantów ogrodów. Niewielkim kosztem daje efekt oryginalnej, architektonicznej przestrzeni, z jednej strony uporządkowanej, a z drugiej sprawiającej wrażenie stworzonej przez naturę. Ta roślina dobrze znosi okresowe zalewanie wodą oraz ją zatrzymuje. Dlatego karmnik ościsty można sadzić w ogrodach deszczowych, w których zbierana jest woda, następnie stopniowo oddawana do ekosystemu.
Zwykle karmnik ościsty uprawia się w gruncie. Nadaje się również do sadzenia w donicach na balkonach i tarasach. W pojemnikach uprawia się go, mimo iż to bylina, jako roślinę jednoroczną.
Przeczytaj także: Jakie rośliny można uprawiać zamiast trawnika
3. Jakie stanowisko i ziemia są najlepsze dla karmnika ościstego?
W naturalnych warunkach karmnik ościsty zasiedla okolice strumieni, mórz, jezior. Spotkać go można także na wydmach, pastwiskach, obrzeżach wrzosowisk, skalistych zboczach, wzdłuż dróg. Chętnie wybiera szczeliny między kamieniami. Najlepiej rośnie w nasłonecznionych miejscach, ale dobrze znosi także półcień.
Wymaga gleby przepuszczalnej. Ziemia może być słaba lub przeciętna (optymalny jest odczyn pH 5,5-7), kamienista, ale nie może być sucha. Jeśli ziemia jest mało przepuszczalna, pod korzenie można podsypać Perlit (naturalny materiał wulkaniczny). Ma on postać małych granulek. Napowietrza ziemię, spulchnia ją i utrzymuje wilgoć. Na stanowiskach suchych korzystnie jest zastosować podczas sadzenia TerraCottem Universal. To preparat zawierający hydrożel, nawóz, materiał nośnikowy i lawę wulkaniczną, który zwiększa zdolność gleby do magazynowania wody. Karmnik doniczkowy powinien mieć drenaż wykonany z kamyków, Keramzytu lub skorup ceramicznych.
Karmnik ościsty lubi także wilgoć w powietrzu, dlatego dobrze rośnie np. blisko fontann, oczek wodnych, czy często podlewanych trawników. W ogrodzie sadzi się go blisko ścieżek i chodników, tak aby był na pierwszym planie. Najlepiej eksponuje go tło ze żwiru, otoczaków lub większych kamieni, a także nawierzchnie ogrodowe, np. z gresu, cegły, granitu, piaskowca, wapienia, drewna.
Przeczytaj także: Jak zaprojektować własny ogród
4. Jak nawozić karmnik ościsty?
Karmnik ościsty ma niewielkie wymagania pokarmowe. To roślina przystosowana do życia na nieurodzajnych glebach. Jednak w ogrodzie warto go zasilać, bo wtedy rozrasta się w bardziej okazałe dywany i poduszki. Przede wszystkim przed sadzeniem należy zastosować nawóz organiczny, o długim działaniu. Dobry jest kompost, jednak powinien być przygotowany z bardzo starannie wyselekcjonowanych resztek, nie zawierających nasion chwastów. Powód: karmnik ościsty trudno pielić. Dlatego wygodniej zastosować kompost granulowany, który jest pozbawiany nasion w procesie produkcji. Nawozem granulowanym na bazie kompostu jest np. Bezpieczny Trawnik (100% masy owocowo-warzywnej).
Od kwietnia do lipca karmniki rosnące w gruncie zasila się raz w miesiącu, a doniczkowe – co tydzień. Odpowiednie są np. Nawóz uniwersalny do ogrodu (mineralny) oraz Biohumus Max Uniwersalny (organiczny). W uprawie doniczkowej sprawdzi też m.in. Nawóz Dom i Balkon, który nadaje się również do zasilania innych roślin pokojowych i balkonowych.
W sierpniu, wrześniu lub październiku warto zastosować Nawóz jesienny do ozdobnych Przygotowanie do zimy. Preparat zwiększa zimotrwałość roślin oraz pozytywnie wpływa na ich wzrost w kolejnym sezonie.
Przeczytaj także: Nawozy sztuczne i naturalne – przykłady i zastosowanie
5. Jak rozmnażać karmnik ościsty?
Podział kęp – tak najłatwiej rozmnażać karmniki ościste. Kępy dzieli się szpadlem na kilka części – z każdej wyrasta nowy kobierzec. Z roślin matecznych można też odcinać pojedyncze, ukorzenione pędy i sadzić w nowych miejscach. Ten sposób jest wygodniejszy, jeśli karmniki sadzi się w wąskich szczelinach, np. między kamieniami czy chodnikowymi płytami. Najlepsze terminy na rozmnażanie karmników przez podział oraz z sadzonek to wiosna oraz przełom lata i jesieni.
Innym sposobem rozmnażania karmników ościstych jest siew nasion (do kupienia w sklepach ogrodniczych). Nasiona są bardzo drobne, o średnicy około 0,5 mm. Sieje się je w kwietniu i maju w skrzynce, wypełnionej np. Gotowym podłożem do siewu i pikowania z dodatkiem Perlitu. Aby wykiełkować, potrzebują światła. Dlatego należy je rozsypać na powierzchni ziemi, a następnie tylko lekko przyklepać dłonią (bez przysypywania).
Skrzynkę ustawia się w ciepłym pomieszczeniu i systematycznie zrasza. Karmniki wschodzą po 10-14 dniach (w temperaturze około 200C). Gdy wypuszczą po 2-3 listki, należy je przesadzić – małymi kępkami – do osobnych doniczek, napełnionych np. Gotowym podłożem uniwersalnym do roślin ozdobnych i warzywnych z dodatkiem Perlitu. W miejscach stałych sadzi się je po około 3 miesiącach od siewu. Dość często zakwitają w tym samym roku. Karmniki ościste czasem same rozsiewają się w ogrodzie.
Sadzonki karmnika ościstego można też kupić sklepach ogrodniczych. Sprzedawane są w doniczkach, z wykształconymi bryłami korzeniowymi, dzięki czemu sadzić je można od wiosny do jesieni. Dobrze się przyjmują.
Przeczytaj także: Dodatki do podłoży – jakie i kiedy wybrać
6. Czy karmnik ościsty jest mrozoodporny?
Karmnik ościsty jest całkowicie mrozoodporny. Zimą zaszkodzić mu może nie tyle mróz, co brak wody. Do takiej sytuacji dochodzi, jeśli ziemia zamarza i jednocześnie nie ma śniegu. Trzeba pamiętać, że karmnik jest rośliną zimozieloną, przez której liście stale odbywa się transpiracja (parowanie wody). Aby ten proces przebiegał prawidłowo, korzenie karmnika muszą pobrać wodę z gleby.
Aby temu zapobiec, na przełomie lata i jesieni stosuje się zasilanie nawozem jesiennym, bogatym w fosfor i potas, jak Nawóz jesienny do ozdobnych Przygotowanie do zimy. Potas to pierwiastek niezbędny do prawidłowej gospodarki wodnej roślin. Fosfor zaś sprzyja m.in. lepszemu korzenieniu się roślin oraz poprawia przyswajanie potasu. Na zimę karmnik rosnący na rabatach można okryć białą agrowłókniną, która ogranicza przesuszenie liści. Nie ma potrzeby okrywania w ten sposób roślin rosnących między kamieniami czy kostkami brukowymi, gdyż pod nimi znajduje się wystarczająco dużo wilgoci, z której korzystają.
Przeczytaj także: Kwiaty na skalniak – jakie wybrać
7. Jak podlewać karmnik ościsty?
Podobnie jak mech, do którego jest podobny, karmnik ościsty lubi podlewanie oraz wilgoć w powietrzu. Źle znosi dłuższe przesuszenie. Trzeba pamiętać, że to roślina, która w naturalnych warunkach rośnie w pobliżu stawów, rzek, mórz. W ogrodzie należy ją podlewać systematycznie, ale niecodziennie. Ziemia powinna być tylko lekko wilgotna. Korzystnie na wzrost karmnika wpływa wilgoć w powietrzu – takie warunki stwarzają np. fontanny. Do podlewania karmników używać można zraszaczy, jak do trawników. Dobrym rozwiązaniem, sprzyjającym oszczędzaniu wody, jest nawadnianie kropelkowe.
Karmnik ościsty to roślina zimozielona. Dlatego, jeśli jesień jest sucha, warto go podlać zanim zacznie się większy mróz. Lepiej wtedy zniesie zimową suszę.
Przeczytaj także: Jak ograniczyć podlewanie ogrodu – 10 pomysłów
8. Jakie problemy występują w uprawie karmnika ościstego?
Po kilku latach uprawy kępy karmnika ościstego stają się puste wewnątrz i jednocześnie rozrastają po bokach. To naturalne zjawisko. Puste miejsca można podsypywać kompostem albo żyzną ziemią – ten zabieg pomaga roślinie zagęścić się bardziej regularnie tak, by znowu tworzyła efektowne poduszki i dywany przypominające mech. Co kilka lat karmnik ościsty najlepiej odmłodzić, sadząc go w nowych miejscach. To roślina, która szybko rośnie oraz daje dużo możliwości aranżacyjnych.
Ze szkodników uciążliwe mogą być czasem pędraki, które zjadają korzenie. Skutecznym preparatem do ich zwalczania jest Larva Stoper Vegano, który zawiera niepatogeniczne nicienie Heterorhabditis bacteriophora. Wystarcza jedna aplikacja w roku - w drugiej połowie lipca.
Karmnik ościsty rzadko choruje. Problemem może być przesuszenie, zarówno latem, jak i zimą. Dlatego trzeba pamiętać o podlewaniu oraz chronić glebę przed nadmiernym wysychaniem. Nie należy zimą chodzić po śniegu, który przykrywa karmnik ościsty, ani usypywać śniegowych hałd. To bowiem sprzyja wystąpieniu pleśni śniegowej (choroby grzybowej). W razie jej wystąpienia, zastosować można wiosną oprysk preparatem Polyversum WP (zawiera pożyteczne grzyby pasożytujące grzyby chorobotwórcze).
Przeczytaj także: Co zrobić, aby ziemia trzymała wilgoć
