Z artykułu dowiesz się:
Skąd się biorą pędraki w trawniku?
Pędraki to larwy chrząszczy z rodziny żukowatych. Żywią się drobnymi korzeniami roślin, w tym trawy, która jest jednym z ich przysmaków. W zależności od gatunku i fazy rozwoju mierzą do 5 cm długości. Zanim przekształcą się w postacie dorosłe, czyli chrząszcze, żerują w glebie zwykle od 2 do 5 lat. Są bardzo żarłoczne!
Łatwo je rozpoznać. Ich ciała są białe, łukowato wygięte, grube. Zawsze mają po trzy pary odnóży i brązowe głowy. Na trawnik trafiają w postaci jaj, które składają postacie dorosłe, czyli chrząszcze. Pędraki potrafią przemieszczać się w glebie w poszukiwaniu pokarmu oraz schronienia na zimę. Postacie dorosłe żywią się najczęściej liśćmi krzewów oraz drzew. W odróżnieniu od pędraków rzadko wyrządzają większe szkody.
Przeczytaj także: Najczęściej występujące problemy z trawnikiem – top 10
Najpopularniejsze pędraki na trawnikach
- Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha) - chrząszcz długości 2-3 cm, w kolorze czarno-brunatnym (podobny do chrabąszcza kasztanowca). Jego pędraki są duże, dorastają do 5 cm długości. W glebie spędzają zwykle 4 lata. Młode pędraki zjadają gównie martwe korzenie, ale starsze gustują w żywych korzonkach, m.in. traw. Postacie dorosłe pojawiają się w maju. Zjadają liście drzew oraz krzewów, zarówno owocowych, jak i ozdobnych. Samice składają jaja w ziemi, na głębokości 10-15 cm, w grupach liczących do 20 sztuk.
- Chrabąszcz kasztanowiec (Melolontha hippocastani) - chrząszcz długości do 2,5 cm, w kolorze czarno-brunatnym (podobny do chrabąszcza majowego). Pędraki są duże, o długości do 4 cm. W glebie spędzają do 5 lat, zanim staną się postaciami dorosłymi. Samice składają jaja partiami po kilka sztuk, na głębokości do 20 cm. Najpierw pędraki odżywiają się resztkami organicznymi. W kolejnych latach zjadają korzenie traw, a następnie – drzew i krzewów.
- Ogrodnica niszczylistka (Phyllopertha horticola) - chrabąszcz dorastający do około 1 cm, w kolorze zielono-rdzawobrunatnym. Pędraki są małe, osiągają wielkość do 2 cm. W glebie spędzają po 1-2 lata. Samice składają jaja płytko - na głębokości do 5 cm w glebie. Młode pędraki niszczylistki żywią się resztkami organicznymi. Następnie zjadają korzenie traw. Jeśli na trawniku lub obok niego są rabaty, starsze larwy mogą żerować także wśród korzeni kwiatów. Osobniki dorosłe wygryzają dziury w liściach wielu roślin, m.in. róż.
- Guniak czerwczyk (Amphimallus solstitialis) – chrabąszcz o długości do 3 cm, w kolorze brunatnym. Pędraki żerują w glebie 2-3 lata. Odżywiają się gównie korzeniami traw. Samice składają jaja partiami w ziemi. Osobniki dorosłe zjadają liście drzew i krzewów, w tym iglaków.
Jak rozpoznać, czy w trawniku są pędraki?
Wcześniej czy później na każdym trawniku żerują pędraki, czyli larwy chrząszczy. Korzenie traw są bowiem dla nich bardzo atrakcyjnym pożywieniem. Szczególnie chętnie zasiedlają trawniki założone na suchej glebie i wzniesieniach. Dorosłe osobniki, czyli chrząszcze, nie żerują w ziemi. Zjadają liście drzew oraz krzewów, zarówno ozdobnych, jak i owocowych. Przyjmuje się, że 2-6 pędraków na metr kwadratowy trawnika nie wyrządzają większych szkód. Bardzo często jest ich więcej, zwłaszcza na starych trawnikach, na których nie wykonuje się wertykulacji. Co kilka lat zdarzają się wyjątkowo liczne wyrojenia chrabąszczy. Jak wygląda trawnik z pędrakami?
Przeczytaj także: Jak rozpoznać i zwalczać szkodniki glebowe oraz Wertykulacja trawnika – jak i kiedy wykonać
1. Zasychająca miejscowo trawa
Pierwszym objawem, że w trawniku są pędraki, jest więdnąca, a następnie żółknąca i zasychająca miejscowo trawa, mimo podlewania. Plamy są nieregularne, rozmyte i pojawiają się w różnych miejscach na trawniku. Bardzo często zamierają pojedyncze kępki trawy, zaś inne obok rozwijają się prawidłowo. Przyczyną jest utrata korzeni w wyniku zjedzenia przez pędraki. Takie źdźbła „wychodzą” z ziemi jak siano. Nieregularne zażółcenia i zasychanie darni mogą mieć jednak różne przyczyny, jak przenawożenie, mocz psów oraz żerowanie innych szkodników glebowych, np. drutowce, nicienie, turkucie podjadki.
2. Larwy w ziemi
Jeśli trawa plackowato żółknie i zasycha, można wyrwać kępkę z korzeniami, a następnie rozgarnąć ziemię. Jest duże prawdopodobieństwo, że będzie w niej pędrak (na głębokości do około 20 cm). Nie jest to jednak pewne! Larwy bowiem potrafią przemieszać się w glebie w poszukiwaniu pożywienia. Na zimę zakopują się w glebie nawet na głębokość metra.
Najczęściej pędraki znajduje się podczas kopania na trawniku, np. sadzenia drzewka. Należy je wtedy zebrać ręcznie. Znalezienie pędraków potwierdza, że żerują w trawniku. Jeśli zostaną znalezione w jednym miejscu, znajdują się także w innych.
3. Rójki chrabąszczy
Maj, czerwiec i lipiec to miesiące, gdy najstarsze pędraki, przekształcone w postacie dorosłe, czyli chrząszcze, wychodzą z kryjówek, by odbyć gody. Czasem pierwsze osobniki zauważyć można już pod koniec kwietnia, zaś ostatnie – w sierpniu. Chrząszcze latają dość ciężko, często nisko, bywa że wpadają przez otwarte drzwi i okna do domów. Zauważyć je można fruwające m.in. nisko nad trawnikami. W tym okresie poszukują partnerów do rozrodu – to tzw. rójki chrabąszczy, które w niektóre lata mogą być masowe.
Zwracają uwagę dużymi rozmiarami, szczególnie chrabąszcz majowy, albo ubawieniem, jak ogrodnica niszczylistka. Ich obecność w ogrodzie to znak, że wkrótce złożą jaja m.in. na trawniku. Pędraki wylęgają się po 3–6 tygodniach. Początkowo żerują gromadnie, a następnie rozchodzącą się w glebie. Oczywiście w trawniku mogą też być pędraki starsze, które staną się postaciami dorosłymi w następnych latach.
4. Problemy z kretami
Pędraki to smakołyk m.in. kretów. W ich poszukiwaniu, a także dżdżownic, potrafią wykopać pod trawnikiem sieć tuneli, a na jego powierzchni zostawić liczne kretowiska. Dlatego jeśli na murawie pojawiają się liczne kopce kreta, warto najpierw zlikwidować pędraki. Ich brak powoduje, że kret ma problem ze zdobyciem pożywienia i często wyprowadza się z ogrodu w poszukiwaniu nowego żerowiska. Na pędraki polują również nornice, które także niszczą trawniki. W odróżnieniu od kretów wykopują korytarze blisko powierzchni ziemi.
5. Ptaki żerujące na trawniku
Na starych trawnikach bardzo często zauważyć można żerujące ptaki, np. szpaki. W ich menu są m.in. pędraki, chrząszcze, dżdżownice. Częsta obecność ptaków szukających na trawnikach zdobyczy może być wskazówką, że są na nim chrząszcze oraz ich larwy, czyli pędraki.
Ptakom można pomóc w wyszukiwaniu pędraków na trawniku. Wystarczy na noc rozłożyć na trawniku czarną agrotkaninę. Pędraki przemieszczają się wtedy w glebie do góry w poszukiwaniu dziennego światła. Rano, po zdjęciu agrotkaniny, padają łatwym łupem ptaków. Jeśli dzień jest suchy, pędraki, których nie zjedzą ptaki, mogą zginąć z powodu braku wilgoci. Wrażliwe są zwłaszcza mniejsze gatunki, jak ogrodnica niszczylistka i guniak czerwczyk.
Jak zwalczać pędraki na trawnikach?
Pędraki niszczą nie tylko trawniki. Bardzo często żerują również na rabatach oraz w warzywnikach. Dzięki temu, że są one czasem przekopywane, pędraki można zbierać ręcznie. Na trawnikach takiej możliwości nie ma. Nie trzeba jednak zrywać darni, aby pędraków się pozbyć.
Bardzo skuteczne w zwalczaniu pędraków na trawnikach są preparaty mikrobiologiczne. Zawierają one pożyteczne mikroorganizmy, które niszczą te szkodniki, ale jednocześnie są bezpieczne dla ludzi i domowych zwierząt. Stosuje się je doglebowo.
Pożyteczne bakterie zawiera P-Drakol. Stwarzają one niekorzystne warunki bytowania dla pędraków oraz nicieni i drutowców. Zabieg można wykonać przez cały sezon, ale najlepiej - po wertykulacji i aeracji trawnika.
W drugiej połowie lipca (wystarcza jedna aplikacja w roku) stosuje się preparat Larva Stoper, który zawiera niepatogeniczne nicienie niszczące pędraki. Wnikają one do wnętrz ciał szkodników, a następnie je pasożytują. Pędraki zamierają nawet w ciągu doby od zastosowaniu produktu (stają się wówczas czerwone). Pozostają w glebie i tam się rozkładają.
Trawnik można też podlać lub opryskać preparatem Wrotycz Ekstrakt, który zawiera naturalny ekstrakt z wrotyczu. Stwarza on nieatrakcyjne warunki do bytowania pędraków, opuchlaków, nicieni, drutowców w glebie. Stosować go można przez cały okres wegetacji.
Przeczytaj także: Jak skutecznie zwalczać pędraki i opuchlaki
? Zupa z chrabąszczy majowych, których pędraki są największe w trawnikach, była dawniej regionalnym daniem w Niemczech i Francji. Owady, po usunięciu nóżek i skrzydeł, podsmażano na maśle, a następnie gotowano w rosole cielęcym lub drobiowym. W wersji wykwintnej do zupy dodawano żółtko, wątróbkę lub mięso z gołębia. Na porcję zupy potrzebnych było około 30 chrabąszczy majowych. Potrawę serwowano do połowy XX wieku.