Cynamon - zastosowanie w uprawie roślin

Cynamon to przyprawa kuchenna otrzymywana z wysuszonej kory cynamonowca. Najczęściej dostępna jest w postaci proszku, rzadziej - całych kawałków kory zwiniętych w ruloniki. Ma charakterystyczny, rdzawy kolor. Dodawana jest np. do pierników, szarlotek, bułeczek, pieczonych jabłek, grzanego wina, ryżu ze śmietaną, dań z indyka. Z młodych gałązek oraz liści cynamonowca wytwarza się także olejek cynamonowy, który stosowany jest gównie w aromaterapii oraz perfumiarstwie. Ma on kolor żółtobrązowy. Zarówno przyprawa, jak i olejek cynamonowy, wyróżnia zapach: mocny, korzenny, lekko pikantny, czasem z nutą cytrusów.

Cynamonowce, z których wytwarza się cynamon oraz olejek cynamonowy, uprawiane są najczęściej w Chinach, Indonezji oraz Sri Lance.  Znanych jest ponad 200 ich gatunków, z których najcenniejsze to cynamonowiec Burmana, cynamonowiec cejloński, cynamonowiec kamforowy, cynamonowiec wonny. Różnią się m.in. intensywnością zapachu i zawartością aktywnych składników.

W Polsce cynamonowiec uprawia się tylko jako roślinę pokojową, balkonową lub w oranżerii, gdyż nie jest odporny na mróz. Z jego liści i pędów można przygotowywać domowe wywary i napary do stosowania w ogrodzie, zamiast cynamonu w proszku lub olejku cynamonowego.

Przeczytaj także: Jak zwiększać odporność roślin – naturalne preparaty

Jako przyprawa cynamon poprawia trawienie oraz pozytywnie wpływa na smak potraw. Cenione są też jego właściwości antybakteryjne, antywirusowe i grzybobójcze. W aromaterapii polecany jest np. na przeziębienie oraz reumatyzm. W ogrodnictwie cynamon stosuje się najczęściej jako ekologiczny środek na szkodniki oraz choroby roślin.

Główne składniki cynamonu, które nadają mu charakterystyczny zapach, smak i właściwości, to aldehyd cynamonowy (cynamal), kwas cynamonowy oraz eugenol.

Aldehyd cynamonowy jest organicznym związkiem chemicznym z grupy fenoli. Najwięcej jest go w olejku cynamonowym (około 50%), ale występuje również w innych roślinach, choć w znacznie mniejszych ilościach. To m.in. lawenda, pomidor, róża damasceńska, seler, winorośl. Ten związek pachnie cynamonem i ma właściwości odkażające.

Kwas cynamonowy to, podobnie jak aldehyd cynamonowy, organiczny związek chemiczny. Stosuje się go w kosmetyce oraz medycynie jako środek przeciwbakteryjny, a także w perfumiarstwie i do wyrobu barwników. W cynamonowcu oraz innych roślinach kwas cynamonowy bierze udział w mechanizmach obronnych przed patogenami.

Eugenol jest organicznym związkiem chemicznym z grupy fenoli. Ma zapach goździków (najwięcej jest go w olejku goździkowym) oraz właściwości odkażające, przeciwzapalne i znieczulające.

W cynamonie są też tanina (garbnik, który zapewnia ochronę przed grzybami, owadami i innymi zwierzętami) oraz kumaryna (naturalny inhibitor kiełkowania nasion; w dużych ilościach związek szkodliwy dla ludzi).

Przeczytaj także: Jak zwalczać choroby roślin przy pomocy grejpfruta

W ogrodzie wykorzystuje się naturalne właściwości cynamonu, dzięki którym rośliny chronione są przed patogenami. Używać można cynamonu dostępnego w sklepach spożywczych: w postaci całej kory (w rulonikach) oraz sproszkowanej. Więcej aktywnych substancji niż kora ma olejek cynamonowy, który kupuje się np. w sklepach zielarskich (trzeba zwracać uwagę, aby był naturalnego pochodzenia, a nie – syntetyczny). Najwygodniej używać korę sproszkowaną oraz olejek. Całą korę trzeba przed użyciem zmielić lub rozetrzeć w moździerzu.

W uprawie roślin olejek cynamonowy stosuje się w roztworach z wodą (do oprysku i podlewania). Sproszkowany cynamon można stosować jako zawiesinę z wodą (także do oprysku lub podlewania) albo sam, np. jako zaprawę czy dodatek do podłoży ogrodniczy. Stosując cynamon trzeba pamiętać, że - zwłaszcza olejek, który zawiera więcej aktywnych składników niż kora – może być przyczyną alergii.

Przeczytaj także: Domowe sposoby na wszelkie zło w ogrodzie

Do zwalczania szkodników roślin, takich jak mszyce, przędziorki, skoczogonki, wciornastki czy ziemiórki, najlepiej sprawdza się olejek cynamonowy. Ciecz do oprysku lub podlewania przygotowuje się w proporcji: 2-3 krople olejku cynamonowego na litr wody. Olejek ma tłustą konsystencję, dlatego trzeba uważać, zwłaszcza w mieszkaniu, aby podczas wykonywania oprysku nie poplamić np. mebli, firanki czy szyby okiennej. Cynamonem w proszku (szczypta na doniczkę o średnicy do 20 cm) można posypywać ziemię, np. aby pozbyć się skoczogonków.

Po zabiegu, zwłaszcza z użyciem olejku, przez około dobę wyczuwalny jest zapach cynamonu, zarówno w mieszkaniu, oranżerii, na balkonie, jak i w ogrodzie. Warto to wziąć pod uwagę, np. opryskując rośliny w sypialni.

Właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i antywirusowe cynamonu można wykorzystać do zapobiegania i zwalczania chorób roślin. Zaletą tego naturalnego środka jest szerokie spektrum działania. Na szkodniki najlepiej stosować oprysk z olejku cynamonowego, w proporcjach jak do zwalczania szkodników, czyli 2-3 krople na litr wody. Cynamon w proszku stosować można do podsypywania roślin, aby zwalczać choroby odglebowe oraz im zapobiegać, a także pozbyć się pleśni na powierzchni ziemi, np. w doniczkach. Opryskując rośliny w mieszkaniu należy uważać, aby nie zaplamić mebli czy parapetów, gdyż olejek cynamonowy ma tłustą konsystencję. Poza tym po zabiegu zapach cynamonu utrzymuje się w domu przez około dobę.

Beczki i wiadra z deszczówką często są wylęgarniami komarów. Jeśli jest ciepło, cykl rozwojowy tych owadów trwa tylko 1-2 tygodnie. Aby się ich pozbyć, wystarczy często opróżniać pojemniki, zużywając wodę do podlewania roślin. Jeżeli deszczówki nie można w tym czasie wykorzystać, warto do niej dodać cynamon (olejek cynamonowy albo sproszkowaną korę). Zawarte w nim składniki ograniczają populację larw (nie wszystkie giną), a także zniechęcają dorosłe komary do składania jaj w wodzie z cynamonem. Dzięki temu komarów jest mniej.

Korę cynamonu, w postaci rulonika, można używać też jako zamiennik świec odstraszających komary na zewnątrz. Fragment kory wkłada się do metalowego naczynia, np. puszki. Następnie należy ją podpalić tak, aby się żarzyła i dymiła.

Cynamon można traktować jako naturalny ukorzeniacz oraz zaprawa nasienna, który chroni rośliny przed patogenami. W tej roli sprawdzają się zarówno cynamon sproszkowany, jak i olejek cynamonowy. Do zaprawiania nasion stosuje się proszek cynamonowy. Należy wsypać jego szczyptę do torebki z nasionami i wymieszać, np. delikatnie potrząsając. Następnie sieje się nasiona. Cynamonem w proszku można również zaprawiać dołki pod cebule, kłącza, sadzonki oraz posypywać ich zranione fragmenty, np. złamane, otarte, przecięte. Substancje zawarte w cynamonie zapobiegają ich gniciu.

Do ukorzeniania nadaje się też olejek cynamonowy, ale w roztworze z wodą (2-3 krople na litr). Przyrządzonym z niego preparatem opryskuje się – przed posadzeniem - bryły korzeniowe, cebule, kłącza. Roztworem można też podlewać świeżo posadzone rośliny.

Do podłoży dodaje się cynamon przede wszystkim ze względu na jego właściwości dezynfekujące. Zapobiega bowiem rozwojowi patogenów, które wywołują choroby odglebowe, m.in. gnicie cebul, kłączy, korzeni, a także zamieranie siewek i sadzonek. Pod tym względem ma podobne właściwości jak węgiel aktywny (dodatek do podłoży ogrodniczych). Cynamon w proszku (ćwierć łyżeczki na litr ziemi) można dodawać np. do podłoży ogrodniczych przeznaczonych do rozsad, przesadzania, siewu czy ukorzeniania. Inny sposób: podlewanie roślin roztworem z olejkiem cynamonowym (2-3 krople na litr wody).

Krety oraz nornice nie lubią intensywnych zapachów, m.in. cynamonu. Gdy je wyczuwają, zmieniają siedliska i często wyprowadzają się z ogrodu. Ich nory oraz kopce polewa się takim samym roztworem olejku cynamonowego z wodą, jak w przypadku stosowania na szkodniki i choroby, czyli 2-3 krople na litr wody. Dlatego za jednym razem można uzyskać kilka efektów. Trzeba jednak pamiętać, że olejek działa dość krótko (w zależności od pogody). Dlatego, aby odstraszanie kretów i nornic było skuteczne, trzeba je powtarzać, np. co kilka dni.

Oprócz cynamonu, do płoszenia kretów i nornic sprawdza się lawenda, której zapach również jest bardzo mocny. Dodatkowo gotowe preparaty z lawendą mają specjalne dodatki, które intensyfikują woń i są jej nośnikami. Przykładowo, w przypadku Kretomax Koncentrat to czosnek oraz rącznik. Inne preparaty na krety, na bazie lawendy, do płoszenia kretów: Granulat na krety oraz Żel na krety.