Krzewy owocowe łatwe w uprawie - 5 najlepszych

Czy opłaca sadzić krzewy owocowe w ogrodzie?

Nawet w bardzo małym ogrodzie zmieści się jeden lub kilka krzewów owocowych. To przede wszystkim własne, świeże owoce i oszczędności w domowym budżecie. Uprawiać można odmiany ulubione, które trudno kupić w sklepach. Na wielkość owoców wpływ ma m.in. nawożenie. Gdy krzewy uprawia się we własnym ogrodzie, można wybierać tylko nawozy ekologiczne. Podobnie jest z opryskami na choroby i szkodniki.

Niektóre krzewy owocowe mają także charakter ozdobny, np. winorośl, którą można sadzić przy altanach, pergolach, trejażach. Wystarczy mieć jeden krzew, by co roku zbierać dziesiątki kilogramów winogron.

Gatunków krzewów owocowych jest wiele. Łatwe w uprawie są zwłaszcza agrest, jeżyna, malina, porzeczka i winorośl.

Jakie krzewy owocowe sadzić:

1. Agrest

Dlaczego warto uprawiać agrest?

Agrest to mało wymagający krzew owocowy. Zaczyna plonować bardzo szybko – pierwsze owoce zbiera się nawet w kolejnym roku od posadzenia. Jego owoce trudno kupić w sklepie. Rzadko jest bowiem uprawiany na plantacjach. Najczęściej agresty są sadzone w małych ogrodach i na działkach.

Owoce agrestu zawierają niewiele kalorii. Najwięcej jest w nich wody (ponad 85%). Inne jego składniki to m.in. białko, błonnik, potas, fosfor, wapń, magnez, żelazo, cynk, miedź, manga, jod, witaminy A, E i dużo C.

Agresty są długowieczne. Ich pędy mają kolce. Dlatego nadają się także na niskie żywopłoty obronne. Tworzą podobną barierę do sforsowania jak berberysy.

Krzewy owocowe łatwe w uprawie - 5 najlepszych

Smak i wygląd owoców agrestu

Owoce agrestu dawniej były nazywane „winogronami północy”. Gdy są w pełni dojrzałe, mają tak słodki smak jak winogrona. Jednocześnie krzewy bardzo dobrze rosną w chłodniejszym klimacie.

Jagody agrestu są owalne lub okrągłe. Ich skórka jest zielona, żółta lub czerwona (w zależności od odmiany), często pokryta włoskami. Wewnątrz owoców znajdują się liczne nasiona.

Dojrzały agrest jest słodki, a jednocześnie przyjemnie kwaskowaty. Owoce są świetne do jedzenia na surowo. Nadają się także na konfitury, kompoty, wina, do suszenia, ciast i kandyzowania.

Wymagania agrestu - podstawowe informacje

Stanowisko: słoneczne, toleruje półcień
Ziemia: przeciętna
Podlewanie: umiarkowane (więcej wody agrest potrzebuje zwłaszcza w czasie zawiązywania owoców, suszy oraz gdy gleba jest sucha, piaszczysta)
Nawożenie: od marca do przełomu czerwca i lipca (2-3 razy) oraz od sierpnia do połowy września (tylko nawozy jesienne)
Wytrzymałość na mróz: bardzo dobra (czasem mogą przemarzać kwiaty, jeśli wiosną są przymrozki)
Stopień trudności uprawy: łatwy
Czy nadaje się do małych ogrodów: tak; najlepiej wybierać formy pienne

Kalendarz prac – pielęgnacja agrestu

Styczeń – jeśli śnieg jest duży, z koron piennego agrestu najlepiej go strząsnąć. Ciężkie czapy mokrego śniegu mogą spowodować połamanie gałęzi. Warto kupić nawozy, środki ochrony roślin oraz narzędzia do cięcia.
Luty – można wykonać cięcie agrestu.
Marzec – trzeba zrobić cięcie agrestu, jeśli nie można było go wykonać w lutym, np. z powodu dużej pokrywy śniegu. Można wykonać pierwsze nawożenie. Polecane nawozy: Nawóz granulowany do drzew i krzewów owocowych z mikroskładnikami, Nawóz ekologiczny płynny do drzew i krzewów owocowych czy Biohumus Max Uniwersalny
Kwiecień – wycina się pędy z białym nalotem, które są oznakami amerykańskiego mączniaka agrestu. Jeśli choroba występowała w poprzednich latach, po kwitnieniu warto wykonać oprysk preparatem Evasiol.
Maj – systematycznie należy przeglądać agrest. Jeżeli owoce mają nienaturalne zabarwienie, np. plamy czy biały nalot, trzeba je usunąć. Nie należy zapomnieć o pieleniu. W połowie maja można wykonać nawożenie, używając nawozów jak w marcu albo kompostu.
Czerwiec – w drugiej połowie czerwca zaczyna się zbiór owoców. Pod koniec czerwca lub na początku lipca można zasilić agrest.
Lipiec – to czas zbioru owoców. Jeżeli pędy agrestu są chore, np. mają biały nalot lub opadają liście, po zerwaniu owoców można wykonać oprysk preparatem Evasiol, który chroni agrest przed chorobami grzybowymi. Na początku lipca można zasilić agrest (jeśli nie zrobiło się tego w czerwcu).
Sierpień – teren wokół agrestu należy pielić. Wokół krzewów rozsypuje się też nawozy jesienne, zawierające dużo fosforu i potasu. Następnie warto rozłożyć ściółkę, np. z kory.
Wrzesień – do połowy tego miesiąca można zasilać agrest nawozami jesiennymi, jeżeli nie zrobiło się tego w sierpniu.
Październik – można sadzić młode agresty,
Listopad – można jeszcze sadzić młode krzewy. Ziemię wokół nich najlepiej pokryć ściółką.
Grudzień – jeśli nie zrobiło się tego wcześniej, agrest można ściółkować, np. korą.

Przeczytaj też: W jaki sposób uprawiać i pielęgnować agrest

2. Jeżyna

Dlaczego warto uprawiać jeżynę?

W ogrodach uprawia się najczęściej jeżyny bezkolcowe i jeżyny kanadyjskie, które pochodzą z Ameryki. W polskich lasach rosną dziko jeżyny fałdowane. Owoce jeżyn uprawianych w ogrodach zbiera się od lipca do września (w zależności od odmiany).

Owoce jeżyn są cenione w żywieniu dietetycznym, zwłaszcza rekonwalescentów oraz przy anemii. Zawierają m.in. kwasy organiczne, antocyjany, karotenoidy, witaminy C i z grupy B, pektyny, żelazo, fosfor, miedź, wapń.

Liście jeżyn przez wieki były cenione jako lek na szybsze gojenie ran, biegunki, kaszel, anginę, poprawę przemiany materii, choroby żołądka, a nawet cukrzycę.

Smak i wygląd owoców jeżyny

Owoce jeżyn to pestkowce, zwykle w kształcie stożków. Po dojrzeniu są czarne. Smak owoców – nawet z tego samego krzaka – może się różnić. Wpływ na smak mają nasłonecznienie i podlewanie (przy braku wody i słońca owoce są bardziej kwaśne).

Jeżyny mają słodki, kwaskowaty smak. Nasiona są bardziej wyczuwalne podczas jedzenia niż w przypadku malin (są spokrewnione z jeżynami). Owoce jeżyn są soczyste, mają ciemny sok.

Wymagania jeżyny - podstawowe informacje

Stanowisko: słoneczne lub półcień
Ziemia: przeciętna
Podlewanie: umiarkowane (najwięcej wody jeżyny potrzebują w czasie zawiązywania owoców oraz podczas suszy)
Nawożenie: marzec lub kwiecień oraz koniec czerwca
Wytrzymałość na mróz: średnia lub duża w zależności od odmiany (przemarzać mogą czasem młode krzewy, starsze są odporniejsze)
Stopień trudności uprawy: łatwy
Czy nadaje się do małych ogrodów: tak; najlepiej prowadzić przy podporach

Kalendarz prac – pielęgnacja jeżyny

Styczeń - warto zaopatrzyć się w nawozy, środki ochrony roślin oraz narzędzia do cięcia.
Luty – wycina się pędy uschnięte oraz skraca zbyt długie (niektóre odmiany jeżyn bezkolcowych przyrastają rocznie po kilka metrów)
Marzec – jeżeli nie zrobiło się tego w lutym, trzeba przyciąć jeżyny. Wykonuje się też nawożenie. Polecane nawozy: Nawóz granulowany do truskawek, malin i poziomek z mikroskładnikami i Nawóz ekologiczny płynny do drzew i krzewów owocowych. Można rozgarnąć kopczyki ziemi, jeżeli były wykonane przed zimą.
Kwiecień – jeśli jeżyny nie były zasilone w marcu, trzeba to zrobić.
Maj – należy usunąć chwasty, podsypać jeżyny kompostem i uzupełnić ściółkę (to mogą być np. kora, zrębki, trociny, słoma).
Czerwiec – pod koniec czerwca jeżyny zasila się ponownie. Użyć można tych samych nawozów co w marcu i kwietniu.
Lipiec – to czas zawiązywania pierwszych owoców. W tym czasie jeżyny potrzebują więcej wody. Jeżeli lipiec jest suchy, trzeba krzewy podlewać. Gdy zaś deszcze padają długo, owoce może niszczyć szara pleśń. Profilaktycznie można wykonać oprysk środkiem na choroby grzybowe, np. Polyversum WP. Zbyt długie pędy można przywiązywać do podpór, np. palików.
Sierpień – należy pamiętać o podlewaniu, jeśli jest zbyt sucho. Można też uzupełnić ściółkę.
Wrzesień – po zbiorze owoców wykonuje się cięcie.
Październik - wykonuje się cięcie, jeśli nie było zrobione we wrześniu.
Listopad – przed nastaniem większych mrozów warto uzupełnić ściółkę.
Grudzień – młode rośliny warto zabezpieczyć na zimę poprzez usypanie u nasady kopczyka ziemi (podobnie jak w przypadku róż).

3. Malina

Dlaczego warto uprawiać maliny?

Owoce malin są nie tylko pyszne, ale także mają właściwości lecznicze. Zawierają kwasy organiczne (m.in. cytrynowy, jabłkowy, salicylowy), a także pektyny, antocyjany, cukry, związki śluzowe, błonnik, potas, magnez, wapń, żelazo. Są źródłem witamin C, E, B1, B2, B6.

Owoce malin oraz przetwory z nich, zwłaszcza sok i syrop, od wieków są zalecane przy przeziębieniach. Mają działanie napotne. Surowcem zielarskim są również liście malin. Używa się ich jako składnik herbatek ziołowych oraz w mieszankach przy schorzeniach przewodu pokarmowego.

Smak i wygląd owoców maliny

Malina to tzw. owoc złożony. Składa się z wielu drobnych, zrośniętych ze sobą pestkowców, a jego kształt może być stożkowaty lub okrągły. Owoce malin najczęściej są czerwone, ale mogą być też żółte (w zależności od odmiany).

Dojrzałe owoce malin są słodkie, rozpływające się ustach, przyjemnie kwaskowate. To jedne z najsmaczniejszy owoców deserowych. Są delikatne, dlatego po zbiorze trzeba je dość szybko zjeść albo zamrozić, ususzyć czy zrobić z nich przetwory. Maliny nadają się m.in. na soki, syropy, dżemy, konfitury i wina. Można je mrozić, suszyć, dodawać do ciast i innych wypieków.

Wymagania malin - podstawowe informacje

Stanowisko: słoneczne lub lekki półcień
Ziemia: żyzna (toleruje przeciętną)
Podlewanie: umiarkowane (najwięcej wody maliny potrzebują w czasie zawiązywania owoców i upałów)
Nawożenie: od marca do przełomu czerwca i lipca (2-3 razy) oraz od sierpnia do połowy września (tylko nawozy jesienne)
Wytrzymałość na mróz: bardzo dobra
Stopień trudności uprawy: łatwy
Czy nadaje się do małych ogrodów: tak; najlepiej sadzić w szpalerach

Kalendarz prac – pielęgnacja malin

Styczeń i luty - warto zaopatrzyć się w nawozy, środki ochrony roślin oraz narzędzia do cięcia.
Marzec – gdy rozpocznie się wegetacja malin, trzeba je zasilić. Polecane nawozy: Nawóz granulowany do truskawek, malin i poziomek z mikroskładnikami oraz Nawóz ekologiczny płynny do drzew i krzewów owocowych.
Kwiecień - należy przyciąć maliny. Robaczywieniu malin zapobiegną opryski przed kwitnieniem, np. preparatem na bazie oleju rydzowego Emulpar 940 EC. Trzeba usunąć chwasty i uzupełnić ściółkę.
Maj – jeśli nie zrobiło się tego w kwietniu, trzeba przyciąć maliny, usunąć chwasty oraz uzupełnić ściółkę.
Czerwiec – w połowie czerwca maliny zasila się ponownie. Należy wycinać i niszczyć pędy z objawami chorób, np. z brunatnymi plamami. Maliny można wzmocnić, aby były bardziej odporne na choroby, np. biopreparatem Biosept Active. Jeśli czerwiec jest deszczowy, warto zapobiegawczo wykonać oprysk środkiem na choroby grzybowe, np. Polyversum WP.
Lipiec – jeśli jest deszczowy, co sprzyja chorobom grzybowym malin, warto wykonywać opryski np. na bazie naturalnych składników, jak w czerwcu.
Sierpień – wykonuje się nawożenie malin nawozami jesiennymi.
Wrzesień – można zasilić maliny nawozami jesiennymi, jeśli nie zrobiło się tego w sierpniu. Wykonuje się też jesienne cięcie malin, najpierw u odmian wczesnych.
Październik – kontynuuje się jesienne cięcie malin.
Listopad – można jeszcze przycinać późne odmiany malin.
Grudzień – jeśli nie zrobiło się tego wcześniej, można uzupełnić ściółkę. To mogą być np. kora, zrębki, trociny.

Przeczytaj też: W jaki sposób uprawiać i pielęgnować maliny

4. Porzeczka

Dlaczego warto uprawiać porzeczkę?

W ogrodach uprawia się najczęściej porzeczki czerwone, rzadziej porzeczki czarne oraz porzeczki białe. To mało wymagające krzewy. Pierwsze owoce pojawiają się nawet już w kolejnym roku po posadzeniu.

Owoce porzeczek zbiera się od czerwca do sierpnia (w zależności od odmiany). Zawierają m.in. kwasy organiczne, pektyny, garbniki, rutynę oraz witaminy C i z grupy B. Wyjątkowe właściwości lecznicze mają zwłaszcza porzeczki czarne. Zawierają więcej witaminy C niż np. cytrusy. Przetwory z ich owoców są podawane przy przeziębieniach, a także na poprawę apetytu.

Liście porzeczki czarnej – zbierane w czasie dojrzewania owoców – nadają się herbatki ziołowe. O wieków używane są jako środek moczopędny i napotny. Czarną porzeczką leczono reumatyzm, przeziębienia, szkorbut.

Smak i wygląd owoców porzeczki

Owoce porzeczek to jagody zebrane w grona. W zależności od odmiany są białe, czerwone lub czarne. Porzeczki białe i czerwone są deserowe (białe mają delikatniejszą skórkę i są zwykle słodsze). Nadają się też na soki, konfitury, wina, galaretki.

Czarne porzeczki zaś są polecane głównie na przetwory – wtedy smakują najlepiej. Są świetne w postaci soków, nalewek, dżemów. Znakomite są także czarne porzeczki zapiekane w ciastach, bułeczkach oraz innych wypiekach.

Wymagania porzeczki - podstawowe informacje

Stanowisko: słoneczne lub lekki półcień
Ziemia: żyzna lub przeciętna
Podlewanie: umiarkowane (najwięcej wody porzeczka potrzebuje podczas zawiązywania owoców)
Nawożenie: od kwietnia do przełomu lipca i czerwca
Wytrzymałość na mróz: dobra
Stopień trudności uprawy: łatwy
Czy nadaje się do małych ogrodów: tak; najlepiej wybierać formy pienne

Kalendarz prac – pielęgnacja porzeczek

Styczeń - warto zaopatrzyć się w nawozy, środki ochrony roślin oraz narzędzia do cięcia.
Luty – można wykonać wiosenne cięcie porzeczek. Należy obrywać nienaturalnie duże pąki (są w nich szkodniki – wielkopąkowce porzeczkowe).
Marzec – robi się cięcie porzeczek, jeśli nie zostało zrobione w lutym.
Kwiecień – na liściach mogą się pojawić bąble. To objawy żerowanie mszyc. Takie liście trzeba obrywać i niszczyć. Wykonać można wiosenne nawożenie porzeczek. Polecane są: Nawóz ekologiczny płynny do drzew i krzewów owocowych lub Nawóz ekologiczny do drzew i krzewów owocowych
Maj – nadal trzeba usuwać i niszczyć liście z bąblami (żerują na nich mszyce, które w czerwcu przenoszą się na inne rośliny żywicielskie). Wykonać można kolejne nawożenie porzeczek (nawozy jak w kwietniu albo kompost).
Czerwiec – pod koniec czerwca lub na początku lipca robi się ostatnie nawożenie porzeczek (nawozy jak w kwietniu lub kompost).
Lipiec – jeśli porzeczki nie były przycięte wiosną, zabieg należy wykonać po owocowaniu (w zależności od odmiany to lipiec - wrzesień).
Sierpień - jeżeli porzeczki nie były przycięte wiosną, zabieg należy wykonać po owocowaniu (w zależności od odmiany to lipiec – wrzesień).
Wrzesień - jeśli porzeczki nie były przycięte wiosną, zabieg należy wykonać po owocowaniu (w zależności od odmiany to lipiec – wrzesień).
Październik – spod krzewów usunąć liście. Jeżeli nie są porażone przez choroby, nadają się do kompostowania. Aby przyśpieszyć rozkład liści, można zastosować Active Komposter
Listopad i grudzień – warto przeglądać pędy i usuwać nienaturalnie nabrzmiałe pąki.

5. Winorośl

Dlaczego warto uprawiać winorośl?

Owoce winorośli są uważane za jedne z najsmaczniejszych. Zawierają m.in. kwasy organiczne, błonnik, witaminy A, B i C, fosfor, potas, wapń, magnez, cynk, miedź, jod i żelazo. Ponadto pomagają w pozbyciu się kwasów nagromadzonych w organizmie. Zawarte w winogronach substancje mają właściwości antynowotworowe. W profilaktyce chorób układu krwionośnego zalecane jest jedzenie zwłaszcza winogron ciemnych.

Winorośl uprawia się nie tylko dla owoców. To także dekoracyjne pnącze, świetne na osłony. Nadaje się do sadzenia np. przy pergolach, altanach, trejażach.

W ogrodach uprawiane są najczęściej krzyżówki winorośli europejskiej oraz winorośli lisiej i innych gatunków. Wyróżnia je odporność na mróz i choroby.

Smak i wygląd owoców winorośli

Owoce winorośli to duże jagody zebrane w grona. Stąd ich nazwa: winogron i winogrona. W zależności od odmiany różnią się m.in. wielkością, grubością i kolorem skórki, smakiem, liczbą pestek (niektóre wcale ich nie mają). W polskim klimacie winogrona dojrzewają od lipca do października.

Winogrona to przede wszystkim świetne owoce deserowe. Odmiany bezpestkowe można suszyć, by otrzymać w ten sposób rodzynki. Winogrona nadają się także do przekładania ciast, na kompoty, soki, wina, konfitury, galaretki, ocet winny.

Wymagania winorośli - podstawowe informacje

Stanowisko: słoneczne
Ziemia: żyzna lub przeciętna
Podlewanie: umiarkowane
Nawożenie: kwiecień – maj oraz na przełomie czerwca i lipca
Wytrzymałość na mróz: dobra
Stopień trudności uprawy: łatwy
Czy nadaje się do małych ogrodów: tak; najlepiej uprawiać jako pnącze np. przy pergoli

Kalendarz prac – pielęgnacja winorośli

Styczeń - warto kupić nawozy, środki ochrony roślin, a także narzędzia do cięcia.
Luty - można wykonać wiosenne cięcie winorośli.
Marzec – jeśli cięcie nie zostało zrobione w lutym, trzeba wykonać je jak najwcześniej w marcu. Jeśli przed zimą winorośl była kopczykowana, ziemię można rozgarnąć.
Kwiecień – można wykonać pierwsze nawożenie winorośli. Polecane są: Nawóz granulowany do winorośli z mikroskładnikami oraz Nawóz ekologiczny płynny do winorośli. Należy usunąć chwasty, a następnie najlepiej rozsypać ściółkę, np. korę.
Maj – można wykonać kolejne nawożenie (nawozy takie same jak w kwietniu).
Czerwiec – pod koniec czerwca lub na początku lipca wykonuje się ostatnie nawożenie winorośli. Użyć można takich samych nawozów jak w kwietniu. Należy wycinać porażone pędy, np. z białym nalotem. Przy dużym porażeniu można wykonać oprysk przeciw chorobom grzybowym, np. preparatem Evasiol.
Lipiec - można wykonać letnie cięcie winorośli. Gdy na liściach pojawiają się wybrzuszenia, to znak, że winorośl zaatakowały szpeciele. Zastosować można oprysk preparatem ekologicznym Agrocover Koncentrat. Hamuje on także rozwój chorób grzybowych.
Sierpień - jeśli letnie cięcie nie zostało zrobione w lipcu, trzeba wykonać je w sierpniu. W czasie suszy należy więcej podlewać winorośl.
Wrzesień – koniecznie trzeba usunąć i zniszczyć wszystkie spleśniałe owoce, które ewentualnie wiszą na pędach. To prosty sposób uniknięcia rozprzestrzeniania się chorób grzybowych w kolejnym roku.
Październik – spod winorośli należy usuwać opadłe liście. Jeżeli nie były porażone przez choroby i szkodniki, nadają się do kompostowania. Aby przyśpieszyć ich rozkład, warto zastosować Active Komposter
Listopad – opadają ostatnie liście. Podobnie jak w październiku należy je usuwać. Gdy opadną wszystkie liście, można uzupełnić ściółkę.
Grudzień – młode, świeżo posadzone winorośle warto zabezpieczyć przed mrozem. Wystarczy usypać u nasady głównego pędu kopczyk ziemi. Jeśli na bezlistnych pędach wiszą zmumifikowane owoce, trzeba je usunąć i zniszczyć.