Werbena patagońska – jak uprawiać i pielęgnować

Werbena patagońska (Verbena bonariensis) to bylina ozdobna, ale zwykle uprawiana jako roślina jednoroczna. Znana jest także jako werbena z Buenos Aires oraz witułka patagońska. Jej nazwy zdradzają pochodzenie – to roślina rosnąca dziko w Ameryce Południowej, zwłaszcza w jej krainie geograficznej Patagonii, na pograniczu Argentyny i Chile.

W zależności od odmiany werbena patagońska dorasta do 50-150 cm. Jej różowe lub fioletowe kwiaty, zebrane w kuliste kwiatostany, pojawiają się od lipca do mrozów. Delikatnie, przyjemnie pachną. Łodygi mają przekrój kwadratowy oraz długie międzywęźla. Liście są wąskie, lancetowate z ząbkowanymi krawędziami; dorastają do 10 cm długości. Pokrój rośliny jest ażurowy. Cenione odmiany werbeny patagońskiej to np. Meteor Shower i Vanity.

Przeczytaj także: Jak dobierać rośliny do ogrodu

Werbena patagońska uprawiana jest w Polsce od ponad wieku. Jednak dawniej sadzono ją dość rzadko, gdyż bardziej cenione były werbena ogrodowa i werbena pospolita. Ogromną popularność werbena patagońska zdobyła dopiero w XXI wieku, gdy modne stały się ogrody naturalistyczne. Ta roślina jest idealna do takich projektów, gdyż nadaje rabatom strukturę, a jednocześnie pozostaje na drugim planie. Pozwala budować w ogrodzie płaszczyzny pionowe, które nie anektują przestrzeni lecz ją atrakcyjnie urozmaicają, dodając kompozycji finezji. Gdy wieje wiatr, jej pędy lekko się kołyszą, co sprawia, że aranżacja zyskuje też dynamikę. Zimą zaś jej oszronione lub ośnieżone pędy tworzą intrygującą fakturę. Dlatego werbena pięknie wygląda zarówno podczas kwitnienia, jak i w okresie zimowym, gdy jej pędy są zaschnięte.

Poza tym werbenę patagońską, mimo iż jest wysoka, można sadzić na rabatach w dowolnych miejscach: jako tło dla innych roślin, wypełnienie obwódek, soliter, przy ścieżkach. Jej ażurowy pokrój jest jak koronka sukni – zdobi, lekko przesłania, intryguje, przyciąga wzrok.

Dzięki temu, że werbena patagońska ma ażurowy, wysoki pokrój, nie przeszkadza innymi roślinom. Poza tym bardzo dobrze jest przystosowana do różnych warunków glebowych. Dlatego to kwiat idealny do kompozycji wielogatunkowych. Nadaje się na łąki kwietne, rabaty preirowe i w stylu naturalnym. Jednak często jest też sadzony w ogrodach historycznych, przy zabytkowych pałacach.

Werbena patagońska kwitnie długo. Pięknie wygląda w bukietach – nadaje im ażurową lekkość, podobnie jak gipsówka. W ogrodzie werbenę patagońską warto sadzić obok takich roślin jak aksamitka, bukszpan, dalia (niskie odmiany), jeżówka, maczek kalifornijski, kocimiętka, krwawnik, lilia, niecierpek, róża, rudbekia, smagliczka, starzec, szarłat, trawy ozdobne (niskie odmiany). Bardzo atrakcyjnie werbena patagońska wygląda też w donicach. Należy ją sadzić w kompozycjach z innymi gatunkami roślin, gdyż kontrastowe zestawienia podkreślają jej urodę. Polecane są np. bakopa, batat, dichondra, kalibrachoa, koleus, laurencja, lobelia, niecierpek, pelargonia, petunia, smagliczka.

Werbena patagońska jest ceniona również za stwarzanie dogodnych warunków dla pożytecznych owadów. Jej kwiaty chętnie odwiedzają pszczoły i trzmiele, a puste w środku łodygi stają się zimą schronieniem m.in. dla biedronek.

Przeczytaj także: Rabata kwiatowa – jak zaplanować i założyć

Stanowisko dla werbeny patagońskiej powinno być przede wszystkim słoneczne. Ta roślina dobrze jednak znosi lekki cień, np. topiarów czy obwódek z bukszpanu. Sama, dzięki ażurowej strukturze pędów, nie zacienia roślin rosnących obok niej.

Werbena patagońska jest niewymagająca co do ziemi. Odpowiada jej przeciętna gleba ogrodowa, niezbyt wilgotna, o odczynie od kwaśnego do obojętnego. W donicach sadzi się ją np. w Gotowym podłożu kwiatowo-balkonowym, które można wzbogacić dodatkami, jak Perlit czy TerraCottem Universal. Dobrze znosi upały oraz suszę. W gruncie podlewa się ją w zależności od preferencji rosnących obok niej innych roślin, np. mniej, jeśli są to kocimiętka, maczek kalifornijski albo pelargonia, a więcej, gdy sąsiadują z nią koleus, niecierpek czy petunia.

Przeczytaj także: Dodatki do podłoży – jakie i kiedy wybrać

Werbenę patagońską zasila się od czerwca do sierpnia, co 1-2 tygodnie. Najlepiej używać nawozów wieloskładnikowych przeznaczonych do roślin ozdobnych z kwiatów. Mogą to być np. granulowany Nawóz do kwitnących, rozpuszczalny Nawóz do kwitnących oraz płynny Nawóz do kwitnących Potas+. Jeśli obok werbeny rosną bardziej wymagające rośliny, np. róże, można stosować nawozy dla nich przeznaczone. Werbena patagońska także będzie z nich korzystała; nie jest wybredna co do ilości składników pokarmowych w ziemi.

Przeczytaj także: Nawożenie roślin balkonowych - poradnik

Najczęściej werbenę patagońską rozmnaża się z nasion. Sieje się je marcu lub kwietniu do skrzynek ustawionych w ciepłych pomieszczeniach. Do pojemników można wsypać np. Gotowe podłoże do siewu i pikowania.

Po wzejściu, gdy siewki mają po 2-3 liście, należy je przesadzić do osobnych doniczek, napełnionych np. Gotowym podłożem kwiatowo-balkonowym do roślin kwitnących. Na zewnątrz można je sadzić – po zahartowaniu - od drugiej połowy maja, gdy minie największe ryzyko przymrozków. Werbena patagońska czasem rozsiewa się sama w ogrodzie. Siewek jest zwykle niewiele, gdyż niektóre odmiany zawiązują mało nasion lub wcale.

Werbeny patagońskie można też rozmnażać z sadzonek pędowych pobranych ze starszych roślin, podobnie jak np. pelargonie. Sadzi się je od marca do maja w osobnych doniczkach. Aby ukorzenianie przebiegało szybciej i prawidłowo, warto zastosować ukorzeniacz, np. Korzonek Z do sadzonek zielonych i półzdrewniałych. Ma on postać proszku, w którym zanurza się końcówki sadzonek przed posadzeniem w doniczkach.

Przeczytaj także: Ukorzeniacze do sadzonek – rodzaje i stosowanie

Werbena patagońska wytrzymuje mróz do około -18⁰C. Dlatego w polskim klimacie, zwłaszcza w zimniejszych regionach, często wymarza. Aby zwiększyć szansę na jej przezimowanie w gruncie, można okryć ją kopcem ziemi, podobnym jak w przypadku róży. Inny sposób na przezimowanie werbeny patagońskiej to jej przeniesienie – w październiku lub listopadzie – do chłodnego pomieszczenia z oknem, np. piwnicy lub garażu. Łatwiej to wykonać, jeśli kwiat był uprawiany w donicy. Werbenę, która rosła w gruncie, trzeba wykopać, posadzić w pojemniku i dopiero wtedy wstawić na zimę do pomieszczenia. W czasie zimy należy pamiętać o oszczędnym podlewaniu.

Ze względu na to, że werbena patagońska nie jest w pełni odporna na mróz, uprawia się ją często jako roślinę jednoroczną. Sadzonki można wiosną wyhodować z nasion lub kupić w sklepie ogrodniczym.

Przeczytaj także: Zimowanie na balkonie – jak okryć rośliny

Kwitnąca werbena patagońska jest atrakcyjnym dodatkiem do bukietów na różne okazje, nadaje się też do suszenia. Sprawia, że kompozycje florystyczne zyskują lekkość i rozbudowaną strukturę. Pędy na bukiety można ciąć przez cały sezon kwitnienia. Jedną z zalet werbeny patagońskiej jest brak konieczności obcinania przekwitłych kwiatostanów, gdyż w każdej fazie mają walory ozdobne. Poza tym - nawet bez przycinania - ciągle (aż do mrozów) wypuszczają pąki kwiatowe.

Przed zimą część nadziemna werbeny patagońskiej zasycha i brunatnieje, ale nadal zachowuje walory dekoracyjne. Szczególnie pięknie wygląda, gdy pędy są oszronione lub przyprószone śniegiem. Na rabatach powstają wtedy unikalne kompozycje stworzone przez naturę. W złamanych, pustych w środku łodygach schronienie znajdują pożyteczne owady. Dlatego werbeny patagońskiej najlepiej nie ścinać przed zimą lecz poczekać z tym do wiosny. Jest jeszcze jeden powód, by nie usuwać werbeny patagońskiej przed zimą – czasem udaje się jej przezimować w gruncie, zwłaszcza w zachodniej Polsce.

Przeczytaj także: Jakie narzędzia niezbędne są w ogrodzie

Werbena patagońska nie sprawia większych problemów – choroby występują sporadycznie, nie lubią jej szkodniki. Najtrudniej ją przezimować, ponieważ w gruncie może wymarzać, a w donicach – wysychać. Jeśli werbena patagońska przechowywana jest zimą w pomieszczeniu, trzeba przede wszystkim zadbać o właściwe podlewanie. O tej porze roku tej roślinie szkodzi zarówno nadmiernie wilgotne podłoże, jak i zbyt suche.

Werbenę, podczas przechowywania zimą w pomieszczeniu, mogą również czasem porażać patogeny wywołujące choroby grzybowe, jak plamistość liści i szara pleśń. Profilaktycznie lub po zauważeniu pierwszych objawów warto ją opryskać preparatem Biosept Active Spray. Jego skład opiera się na bazie ekstraktu z grejpfruta. Jest naturalny, bezpieczny dla domowników oraz nietoksyczny.

Przeczytaj także: Jak zwalczać choroby roślin przy pomocy grejpfruta