Uprawa hortensji w donicach – jak pielęgnować

W donicach uprawia się praktycznie tylko hortensje ogrodowe. To krzyżówki różnych gatunków, które wyróżniają się niewielkimi wymiarami. W porównaniu do innych gatunków hortensji są bardziej wrażliwe na mróz i trudniejsze w pielęgnacji. Jednak za opiekę rewanżują się dużymi kwiatostanami w różnych kolorach. Kwiaty wielu odmian są wielobarwne. Hortensje ogrodowe nadają się też do pędzenia, czyli przyśpieszania kwitnienia. Dlatego często wykorzystywane są do dekoracji wiosennych. 

Hortensje doniczkowe lato powinny spędzać na zewnątrz, np. na tarasie lub balkonie. Najlepsze są stanowiska w półcieniu. Na zimę hortensje w donicach najlepiej wstawić do widnego, nieogrzewanego pomieszczenia, jak piwnica lub garaż. Na zewnątrz mogą zimować tylko pod solidnym okryciem. 

Przeczytaj także: Gatunki i odmiany hortensji - przegląd

Hortensje potrzebują ziemi żyznej, próchniczej oraz kwaśnej (pH 4-6). Niski odczyn jest niezbędny, aby ich korzenie mogły prawidłowo przyswajać składniki pokarmowe. Ziemię do hortensji przygotować można we własnym zakresie, używając takich składników jak kompost (najlepiej zrobiony z dodatkiem igliwia), ziemia łąkowa z rudą żelaza (ma charakterystyczny rudy kolor) i Torf ogrodniczy kwaśny.  

Użyć też można gotowej mieszanki – polecane jest Podłoże do hortensji, które spełnia specyficzne wymagania roślin kwaśnolubnych. Jego odpowiednio niski odczyn (pH 4-5) zapewnia bujne kwitnienie, a także intensywne kolory kwiatów oraz liści. Zwiększa również odporność hortensji na choroby. 

Hortensje uprawiane w donicach przesadza się co roku. Najlepszy termin to wczesna wiosna, zanim pojawią się pierwsze liście. Przed przesadzaniem hortensję trzeba podlać. Następnie bryłę korzeniową wyjmuje się delikatnie z doniczki. Luźne podłoże należy usunąć, korzenie martwe – obciąć, a zbite – rozluźnić. Do tej samej lub niewiele większej doniczki wsypuje się świeże podłoże do hortensji, wkłada bryłę korzeniową i znowu wsypuje świeże podłoże. Doniczki nie należy napełniać aż po krawędzie, gdyż wtedy trudno hortensję podlewać. Należy zostawić 2-3 cm odstępu. Dzięki temu zmieści się także ściółka. Powierzchnię ziemi warto bowiem ściółkować naturalnymi materiałami, jak kora nieodkwaszona, zrębki, Torf ogrodniczy kwaśny. Ściółka chroni podłoże przed zbyt szybkim wysychaniem i nadmiernym nagrzewaniem przez słońce. Reguluje też odczyn gleby, tak jak hortensje lubią.   

Przeczytaj także: 7 rzeczy, które lubią hortensje

Hortensje w donicach - kupione w kwiaciarni lub sklepie ogrodniczym - posadzone są w podłożach, które zawierają nawozy o długim działaniu. Zapas składników pokarmowych wystarcza na kilka tygodni. Trzeba je koniecznie uzupełniać, gdyż hortensje potrzebują ich dużo. Brak wystarczającej ilości składników pokarmowych łatwo rozpoznać po kondycji hortensji. Ich liście są blade i drobne, a kwiatostany – nie w pełni wykształcone i słabo wybarwione.  

Hortensje doniczkowe nawozi się co tydzień, od maja do połowy lipca. Dłużej zasilanie można kontynuować tylko wtedy, jeśli hortensja nie ma być przechowana przez zimę (czyli traktowana jest jako dekoracja jedynie na kilka miesięcy). Zbyt długie zasilanie hortensji przeznaczonych do zimowania powoduje wydłużenie sezonu wegetacyjnego i słabsze drewnienie pędów. Takie hortensje gorzej zimują.  

Do zasilania należy stosować nawozy przeznaczone do hortensji. Dostarczają składników pokarmowych w odpowiednich proporcjach. Obniżają także odczyn podłoża, który jest niezbędny do prawidłowego przyswajania składników pokarmowych przez hortensje. Dzięki temu rosną bujnie, a ich liście oraz kwiaty mają intensywne kolory. Do hortensji posadzonych w doniczkach najwygodniejsze są preparaty w płynie, jak Nawóz Bukiety Kwiatów do Hortensji. Jego zakrętka to jednocześnie dozownik. Odmierzoną dawkę wlewa się do wody w konewce i podlewa hortensję. Do odmian kwitnących na niebiesko szczególnie polecany jest rozpuszczalny Nawóz do hortensji niebieskiej. Zapewnia intensywne wybarwienie kwiatów! Odmierzoną dawkę wsypuje się do wody, a gdy nawóz się rozpuści, podlewa hortensję.  

Intensywność podlewania hortensji doniczkowych należy dostosować do pory roku. Gdy wypuszczają liście i kwitną, podłoże powinno być zawsze lekko wilgotne. Od późnego lata hortensje stopniowo wchodzą w czas spoczynku zimowego - przekwitają, ich liście często przebarwiają w kolorach żółtym i czerwonym, a następnie opadają. Wtedy trzeba zmniejszać intensywność podlewania, aż do bardzo oszczędnego.  

Do podlewania hortensji można używać wody z kranu. Wlewa się ją do konewki i odstawia przynajmniej na kilka godzin, by ulotnił się z niej chlor. Jeżeli woda w kranie jest twarda (co można poznać po słabym pienieniu się w niej m.in. mydła czy szamponu), warto ją filtrować, np. w kuchennym dzbanku. Przefiltrowana woda jest miękka, zawiera mniej soli mineralnych, które odkwaszają podłoże w doniczce (hortensje preferują kwaśne podłoże).  

Podczas podlewania hortensji należy unikać zraszania liści, gdyż sprzyja to rozwojowi chorób grzybowych. Podlewanie można łączyć z nawożeniem (raz w tygodniu).

Hortensje doniczkowe potrzebują spoczynku zimowego, aby zdrowo rosnąć oraz bujnie kwitnąć. W tym czasie trzeba im zapewnić niską temperaturę. W ogrzewanych pokojach wysychają i giną. Najlepszym miejscem zimowania dla hortensji są nieogrzewane piwnice i garaże z oknami. Donice z hortensjami wstawia się do nich w listopadzie i przechowuje do lutego. Donice można dodatkowo ustawić na deskach i okręcić materiałem izolacyjnym, np. tekturą lub włókniną z wełny owczej.  

Jeżeli hortensji nie można zapewnić chłodnego pomieszczenia do zimowania, można ją ewentualnie zostawić na balkonie. Hortensję w donicy zimującą na zewnątrz trzeba koniecznie zabezpieczyć w listopadzie (gdy zrzuci wszystkie liście) przed mrozem. Donicę ustawia na desce lub styropianie, następnie owija np. tekturą lub włókniną z wełny owczej. Powierzchnię ziemi ściółkuje się takimi materiałami jak kora nieodkwaszona lub Torf ogrodniczy kwaśny. Owiniętą donicę można wstawić do pudełka lub skrzyni drewnianej – pustą przestrzeń między ściankami donicy a większym pojemnikiem należy wypełnić materiałami izolacyjnymi, jak folia bąbelkowa czy styropian. Hortensję ustawia się na balkonie jak najbliżej ściany mieszkania (przenika przez nią ciepło). W grudniu na hortensję trzeba narzucić białą agrowłókninę. 

Zimowe zabezpieczenia zdejmuje się stopniowo od przełomu lutego i marca. W pierwszej kolejności usuwa się białą agrowłókninę. Warto wiedzieć, że hortensje doniczkowe mają różną odporność na mróz. Nie zawsze udaje się je przezimować, mimo prawidłowego okrycia. Nie należy przycinać hortensji przed zimą! 

Naturalnym terminem kwitnienia hortensji ogrodowych jest lato. Większość odmian zakwita od lipca od września. Jednak w sklepach i kwiaciarniach kwitnące hortensje kupić można już wiosną. To egzemplarze, których kwitnienie zostało przyspieszone. W domowych warunkach przyśpieszanie kwitnienia nie jest łatwe. 

Aby przyspieszyć kwitnienie hortensji doniczkowych, trzeba je najpierw „obudzić” ze snu zimowego. W styczniu należy je przenieść do słabo ogrzewanego pomieszczenia (najlepiej szklarni lub oranżerii), w którym temperatura wynosi 10-12°C i panuje wysoka wilgotność. Po oczyszczeniu z zaschniętych liści i kwiatostanów (nie wolno mocno przycinać!) oraz przesadzeniu do świeżego podłoża, hortensje warto opryskać środkiem grzybobójczym, np. dopuszczonym do upraw ekologicznych Polyversum WP. W jego składzie jest pożyteczny grzyb, który pasożytuje na grzybach chorobotwórczych. Po tygodniu temperaturę w pomieszczeniu podnosi się do około 15°C, a w kolejnych – do 18-20°C. Gdy pojawią się liście, trzeba hortensje nawozić co tydzień. Korzystnie działa na nie doświetlanie w godz. 8-18. Pędzone hortensje zakwitają po około 3 miesiącach. 

Cięcie hortensji doniczkowych wykonuje się zawsze wczesną wiosną, zanim ruszy wegetacja. Pąki kwiatowe zawiązują latem poprzedniego roku, dlatego przycinanie musi być delikatne. Zbyt mocne cięcie sprawia, że razem z gałązkami ścina się także pączki kwiatowe. W efekcie takie hortensje nie kwitną wcale albo mają mało kwiatów. 

Wycina się tylko wszystkie uschnięte oraz złamane pędy. Obciąć też trzeba zaschnięte kwiatostany (same główki). Do przycinania hortensji doniczkowych używać można np. sekatora albo nożyc do kwiatów.  

W uprawie hortensji doniczkowych najtrudniejsze jest przechowanie ich przez zimę. Jeżeli nie dysponuje się piwnicą lub garażem z oknami, trudno jest przezimować je balkonie czy tarasie. Dlatego czasem wygodniej jest kupować kwitnące hortensje w donicach i traktować je jako dekorację sezonową. 

Inny popularny problem w uprawie hortensji doniczkowych to chloroza liści. Jednak dość łatwo sobie z nim poradzić. Gdy liście drobnieją i bledną, to objawy niewłaściwego odczynu podłoża w doniczce. Trzeba zmienić nawóz na przeznaczony do hortensji – dostarczy składników pokarmowych oraz obniży pH ziemi w doniczce. 

Na hortensjach żerować mogą różne szkodniki, jak przędziorki, wciornastki, mszyce, wełnowce. W likwidacji pomaga preparat Agrocover Spray, którego receptura oparta jest na naturalnych składnikach (zawiera polisacharydy). Ma wygodną formę aerozolu – wystarczy opryskać hortensje, zwłaszcza pod spodem liści. Zabieg powtarza się co 7-14 dni. Nadmierne podlewanie i zbyt częste zraszanie liści mogą być przyczyną chorób grzybowych, jak rdza oraz mączniak prawdziwy. Ich objawy to m.in. biały nalot i plamy na liściach oraz zamieranie pąków kwiatowych. W profilaktyce i wczesnym zwalczaniu infekcji grzybowych pomocny jest Polyversum WP (zawiera składniki naturalnego pochodzenia). Preparat oblepia strzępki grzybni, co ogranicza rozprzestrzenianie się chorobotwórczych grzybów. 

Ze względu na to, że hortensje uprawiane w donicach to krzyżówki różnych gatunków, nie mają takiej samej odporności na mróz. Niektóre świetnie radzą sobie w gruncie, a inne wymarzają. Zamiast wyrzucić hortensję doniczkową, która kwitła całe lato na balkonie, zawsze można spróbować ją przesadzić do ogrodu. Dobry termin to wczesna jesień. Do sadzenia najlepsze będzie gotowe Podłoże do hortensji. 

Specjalnego traktowania wymagają hortensje, których kwitnienie było przyśpieszone. Takie egzemplarze to popularna dekoracja na Wielkanoc. Na zewnątrz można je wystawić dopiero w drugiej połowie maja, gdy minie ryzyko przymrozków. Od czerwca można je sadzić w gruncie. Trzeba pamiętać, że najlepsze są stanowiska lekko zacienione.  

Wszystkie hortensje doniczkowe, które zostały przesadzone do gruntu, trzeba koniecznie zabezpieczyć przed mrozem. Na przełomie października i listopada u nasady krzewu usypuje się kopczyk ziemi. W listopadzie część nadziemną przykryć trzeba białą agrowłókniną. Przed zimą nie należy robić cięcia.