Storczyki - jak pielęgnować, by pięknie kwitły

Storczyki (orchidee) to jedne z najpiękniejszych roślin pokojowych. Kwitną obficie i długo, jeśli zapewni się im odpowiednią pielęgnację. Jednak nie ma jednej recepty na piękne kwitnienie storczyków. Tak samo ważne są dobór stanowiska i podłoża oraz podlewanie, nawożenie, zraszanie. Czasem drobne błędy w uprawie sprawiają, że kwiatów brak albo jest ich mało. Wystarczy nieco zmienić pielęgnację, by już po kilku tygodniach storczyki zaczęły się przygotowywać do kwitnienia. Poza tym warto poznać podstawowe wymagania różnych gatunków storczyków, by dopasować je w maksymalnym stopniu do warunków panujących w mieszkaniu. W niektórych pięknie kwitną np. falenopsisy (ćmówki), a w innych kambrie, katleje czy miltonie.

Przeczytaj także: Które storczyki niezawodnie długo kwitną

W naturalnych warunkach storczyki rosną w wielu zakątkach świata. Spotykane są nawet w Polsce - to np. storczyk błotny, storczyk drobnokwiatowy, storczyk kukawka, storczyk samczy. W mieszkaniach uprawia się gatunki pochodzące z ciepłych krajów. Ich siedliska to często rozwidlenia konarów i załamania kory drzew, a także pęknięcia skał. Stanowiska, które wybierają, są jasne, ale nie intensywnie nasłonecznione. Inne rośliny zwykle lekko osłaniają dzikie orchidee. Warto o tym pamiętać, wybierając lokalizację dla storczyków w mieszkaniu. To bardzo ważne, by pięknie kwitły! Odpowiednie są nasłonecznione pomieszczenia, położone od południa, wschodu i zachodu. Aby światło było rozproszone, doniczki ustawić można na parapecie wśród innych roślin, których liście będą lekko przesłaniały storczyki. Odpowiednie są też kwietniki ścienne i podłogowe.

Liście niektórych gatunków storczyków, takich jak falenopsis, katleja i vanda, płowieją latem, jeśli nasłonecznienie jest zbyt intensywne. Ma to przełożenie na słabszą kondycję i kwitnienie – jest wtedy mniej obfite. Aby tego uniknąć, należy takie storczyki lekko cieniować w czasie bardzo słonecznych dni. Sprawdzają się np. żaluzje i firanki.

Przeczytaj także: Przelana roślina – jak rozpoznać i uratować przelaną roślinę

Temperatura, jaka panuje w pomieszczeniach, ma ogromny wpływ na kwitnienie storczyków. Dlatego w jednych mieszkaniach te same gatunki zachwycają wspaniałymi kwiatami, a w innych są przeciętne, mimo odpowiedniego stanowiska, nawożenia, podlewania. W każdym mieszkaniu panuje bowiem nieco inny mikroklimat, bo mieszkańcy preferują różną temperaturę. Poza tym w poszczególnych pomieszczeniach tego samego mieszkania temperatura można znacznie się różnić, np. zwykle najcieplej jest w kuchni i łazience, a najchłodniej – w sypialni. W niektórych pomieszczeniach jest gorąco latem, a chłodno – zimą. 

Większość storczyków to rośliny pochodzące z ciepłych krajów, ale niekoniecznie preferujące bardzo wysoką temperaturę. Przykładowo, popularny falenopsis (Phalaenopsis, ćmówka) najlepiej rośnie, jeśli w dzień temperatura w pomieszczeniu wynosi latem 20-25⁰C, a zimą - 20⁰C. Poza tym, aby falenopsis zawiązał dużo pąków kwiatowych, w nocy temperatura powinna spadać o około 5 stopni. Dlatego ten gatunek storczyka pięknie kwitnie w mieszkaniach ciepłych w dzień, ale nieco chłodniejszych w nocy. Jeśli temperatura ustawiona jest całą dobę na tym samym poziomie, falenopsis ma niewiele kwiatów.

Inny popularny storczyk to miltonia. Ten gatunek dobrze kwitnie w mieszkaniach, w których latem i zimą jest około 20⁰C. Takie warunki panują często w klimatyzowanych pomieszczeniach lub starych kamienicach. Miltonia źle znosi upały i silne nasłonecznienie.

Niezbyt wymagająca co do temperatury jest kambria (Cambria). Ten gatunek orchidei ładnie kwitnie w pokojowej temperaturze (20-25⁰C), takiej samej w dzień oraz w nocy. Katleja (Cattleya) preferuje podobną temperaturę w dzień, ale w nocy powinna być ona niższa o około 5 stopni. Dzięki temu lepiej zawiązuje pąki kwiatowe. W pomieszczeniach, w których temperatura jest taka sam przez całą dobę, kwiatów może... nie być.

Jeśli w mieszkaniu lub oranżerii jest gorąco latem z powodu upałów, a chłodno zimą, dobrze w nim kwitnie cymbidium. Ten storczyk dobrze znosi temperaturę 30⁰C i więcej latem. Zimą zaś wystarcza mu od 15 do 18⁰C w dzień i około 10⁰C w nocy. Pąki kwiatowe pojawiają się, jeśli są znaczne różnice temperatury między dniami a nocami.

Powyższe zalecania co do temperatury nie dotyczą krzyżówek międzygatunkowych, których jest wiele w sklepach. Zwykle krzyżówki są mniej wymagające.

Przeczytaj także: Jak podlewać rośliny podczas urlopu

Pomieszczenia trzeba wietrzyć, ale tak, by nie zaszkodzić storczykom. Te piękne kwiaty wręcz lubią ruch powietrza – wtedy rosną zdrowiej, gdyż nie rozwija się na nich miękka zgnilizna i rzadziej atakują je przędziorki. Gdy na zewnątrz jest ciepło, bez obaw można otwierać okna i wietrzyć mieszkanie. W chłodne pory roku należy uważać! Zbyt zimne powietrze (poniżej 15⁰C) to częsta przyczyna opadania pąków kwiatowych. Uważać też trzeba na zimne przeciągi.

Przeczytaj także: Wełnowce – 4 sposoby zwalczania

Storczyki pokojowe to epifity, przystosowane są do życia na stanowiskach, gdzie gromadzi się martwa materia, np. resztki kory, a także woda. Nie należy ich sadzić w zwykłej ziemi, lecz w specjalnych podłożach do storczyków. Ich głównymi składnikami są kora oraz włókno i  wióry kokosowe (chipsy, zrębki kokosowe). Odpowiednie jest Gotowe podłoże do storczyków.

Poszczególne gatunki storczyków mają nieco inne preferencje co do składu podłoża. Dlatego gotowe podłoże należy traktować jako bazę i personalizować je w zależności od posiadanych gatunków orchidei. Przykładowo, Perlit warto dodać do podłoża dla falenopsisa, Keramzyt – cymbidium, przekompostowane liście bukowe – sabotka.

Właściwie dobrane podłoże to podstawa, by storczyki pięknie kwitły. Trzeba też pamiętać, że storczyki należy przesadzać, gdy nie mają pąków i kwiatów. Takie rośliny lepiej znoszą przesadzanie. Poza tym po przesadzaniu kwiaty storczyków mogą przedwcześnie opadać.

Przeczytaj także: Przesadzanie storczyków pokojowych – krok po kroku

Storczyki sadzić można zarówno w doniczkach plastikowych, jak i glinianych (ceramicznych). W oranżeriach często uprawia się je także koszykach lub przywiązane do grubych gałęzi. Donice plastikowe nie muszą być przezroczyste, ale jeśli takie się wybierze, łatwiej kontrolować stan podłoża i korzeni. Ceramiczne pojemniki zaś lepiej zatrzymują wodę i są mniej wywrotne.

Bardzo ważne jest, aby donice miały otwory w dnach, umożliwiające odpływanie nadmiaru wody. Jeśli się o tym zapomni, storczyk nie tylko nie będzie kwitł, ale i obumrze. Przesadzając storczyki trzeba pamiętać, by nowa doniczka nie była dużo większa od poprzedniej. Storczyki preferują ciasne lokum! Należy też unikać zbyt mocnego dzielenia starych storczyków. Przykładowo, cymbidium i kambria mogą wtedy nie zakwitnąć – kwiaty będą, gdy się rozrosną, a to może potrwać kilka lat. Im są większe, tym liczniejsze mają kwiaty.

Przeczytaj także: Dodatki do podłoży – jakie i kiedy wybrać

Do zasilania storczyków należy używać nawozów przeznaczonych do tej grupy roślin. Ich receptury dostosowane są do specyficznych wymagań orchidei. Za tworzenie kwiatów odpowiedzialny jest głównie fosfor. Gdy storczykom go brakuje, kwiatów jest mało, a liście mają czerwonawy odcień. Nadmiar nawozu również nie jest korzystny dla kwitnienia, gdyż pąki mogą wtedy opadać, a rośliny nawet zamierać.

Najczęściej nawożenie łączy się z nawadnianiem. Do konewki z wodą dodaje się np. Nawóz do storczyków Moc Kwiatów lub Biohumus Max do storczyków i podlewa orchidee. Zastosować też można nawozy działające długo, np. samodozujące ampułki, jak Orchid Energy i Orchid Energy Duo, które zaopatrują storczyki w niezbędne substancje pokarmowe do 4 tygodni.

Ogólne wskazówki co do nawożenia storczyków znajdują się na opakowaniach nawozów. Poszczególne gatunki mają jednak indywidualne preferencje. W przypadku falenopsisów i kambrii zwykle nawóz stosuje się co trzecie podlewanie. Na nadmierne stężenie nawozu są dość wrażliwe miltonie, dlatego dawki najlepiej zawsze zmniejszać o połowę. Duże potrzeby pokarmowe ma cymbidium – nawozić je można co drugie podlewanie, a jeśli dawki nawozu się zmniejszy o połowę, nawet za każdym razem.

Przeczytaj także: Nawożenie storczyków doniczkowych – 4 zasady

Podlewanie ma bardzo duży wpływ na kwitnienie storczyków. Przede wszystkim woda musi być odstała, w temperaturze pokojowej. Jeśli jest zbyt zimna, orchidee mogą zrzucać kwiaty. Aby tego uniknąć, wystarczy napełnić konewkę i poczekać minimum kilka godzin. W tym czasie woda ogrzeje się do temperatury w pokoju i ulotni się z niej chlor. Przykładowo, zimą woda w kranie ma często zaledwie około 10⁰C, a pokoju jest w granicach 20⁰C. Dla storczyków to szok temperaturowy.

Na kwitnienie storczyków negatywny wpływ może też mieć twardość wody. Jeśli jest zbyt twarda, do podlewania lepiej używać wody przefiltrowanej w dzbanku kuchennym. Miękką wodę lubią zwłaszcza kambria i katleja.

Częstotliwość podlewania należy dopasować do fazy wzrostu storczyków. Więcej wody potrzebują w czasie wegetacji, a mniej w okresie spoczynku. Rośliny trzeba na bieżąco obserwować, gdyż stan spoczynku nie zawsze jest wyraźny, np. w przypadku cymbidium. Niektóre gatunki, jak falenopsis, nie lubią zbyt dużego przesuszenia między podlewaniami. Katleja zaś może być lekko przesuszona. Cymbidium i milonia najlepiej rosną, jeśli podłoże jest stale lekko wilgotne, ale nie mokre.

Najlepsza pora dnia na podlewanie storczyków to godziny poranne. Dzięki temu unika się gnicia korzeni i powstawaniu plam na liściach. W godzinach porannych storczyki można też zraszać. Ten zabieg lubi zwłaszcza falenopsis.

Woda do opryskiwania powinna być w temperaturze pokojowej i miękka (wtedy na liściach nie powstają plamy). Zamiast wody stosować można odżywkę w sprayu Krople Natury do storczyków, który stwarza roślinom warunki rozwoju podobne do środowiska naturalnego. Preparat nie zostawia plam na storczykach i szybach okien.

Od czasu do czasu orchideom można zrobić kąpiel z dodatkiem naturalnego nawozu  Biohumus Max do storczyków. Zrewanżują się obfitym kwitnieniem! Trzeba jednak koniecznie pamiętać, by woda była odstała, w temperaturze około 25℃, niezbyt twarda (można użyć deszczówki). Kąpiel wykonuje się w godzinach porannych, w słoneczny dzień. Dzięki temu orchidee mogą przeschnąć do wieczora, co eliminuje ryzyko infekcji grzybowych i opadania kwiatów.

Przeczytaj także: Podlewanie storczyków – kiedy i jak podlewać orchidee