Inspiracje dla Twojego ogródka: „Ogród Japoński”

Najważniejszy jest pomysł. Można go poszukać w książkach i czasopismach ogrodniczych. Także oglądanie ogólnodostępnych ogrodów japońskich to żywa inspiracja do zaprojektowania własnego ogrodu w takim stylu. Pewne rośliny bardziej przykuwają wzrok, nudzą potrzebę ich posiadania i otaczania się właśnie tego typu gatunkami. Kiedy spisujemy nazwy wybranych sadzonek, w myślach widzimy już przyszły, wymarzony ogród. Wtedy zazwyczaj pojawia się pragnienie umieszczenia także altany, oczka wodnego, uprawy ziół, posiadania strefy odpoczynku, miejsca do uprawiania sportu czy do radosnych harców dzieci lub zwierzęcych pupili.

Kwintesencją pomysłu na ogród japoński jest uwzględnienie własnego trybu życia i członków najbliższej rodziny (ewentualnie stałych potencjalnych bywalców, dzieci, zamiłowania do konkretnych roślin). Wskazane jest także zastanowienie się nad ilością czasu, pracy i pieniędzy, które będziemy musieli zainwestować w urzeczywistnienie naszych planów. Nie można przy tym zapominać o kosztownym oraz czasochłonnym utrzymaniu ogrodu japońskiego. Być może w związku z kosztami trzeba będzie z czegoś zrezygnować, rozłożyć pracę i inwestycje na etapy lub poszukać tańszych materiałów i roślin. A może wręcz przeciwnie – dojdziemy do wniosku, że nie bardzo widzimy siebie w roli projektantów ogrodów i wolimy zatrudnić specjalistów, by cieszyć się efektami ich pracy. Jednak wytrwałość, cierpliwość i uruchomienie wyobraźni przestrzennej mogą nam sprawić mnóstwo frajdy. Już sam wysiłek na świeżym powietrzu to czysta przyjemność i satysfakcja. Warto więc samodzielnie lub w doborowej ekipie zakasać rękawy i zabrać się do pracy ogrodniczej.

Japońską sztukę zakładania ogrodów wyróżnia precyzja i dokładność. „Ucz się natury, lecz jej nie kopiuj” – to jedno z głównych powiedzeń dotyczących urządzania klasycznego ogrodu japońskiego, który cechują harmonia, prostota, asymetria i elegancja.

Funkcjonalnym sposobem urządzania ogrodu japońskiego jest branie pod uwagę roślinności, która będzie zdobiła go przez cały rok. Warto przy tym zastosować różnorodne gatunki roślin w odpowiednim zestawieniu kolorystycznym. Należy także wziąć pod uwagę terminowość kwitnienia oraz nadać im ciekawą formę.

Najczęściej używane w ogrodzie japońskim rośliny: azalie japońskie, klony palmowe, klony japońskie, magnolie, wiśnie, jaśminowce, różaneczniki, chryzantemy, astry, lilie, goryczki, lotosy, narcyzy, storczyki, zawilce, peonie, sosny drobnokwiatowe, sosny japońskie, sosny czarne, bukszpany wiecznie zielone, ostrokrzewy zimozielone, ligustry pospolite.

Bonsai jest ważnym elementem kultury japońskiej. Okazy drzewek rosnące w tym stylu są pomniejszoną kopią drzew znajdujących się w środowisku naturalnym. Ze szczególną atencją należy potraktować proporcje wszystkich elementów w stosunku do siebie i do całości. Odkrycie najgrubszych korzeni, zazwyczaj schowanych pod warstwą ziemi, tworzy wrażenie, że drzewko ma solidną podstawę i osiągnęło już sędziwy wiek. Aby wygląd rośliny był naturalny, powinna ona mieć odpowiednio gruby przy podstawie i równomiernie zwężający się pień.

Drzewko bansai można stworzyć z każdego drzewa lub krzewu, zarówno tego rodzimego, jak i pochodzącego z innego regionu świata. Rośliny, które przeznaczamy do uprawy w stylu japońskim powinny być zdrowe i ładnie rozgałęzione. Największym zainteresowaniem miłośników sztuki bonsai cieszą się iglaki takie jak: sosny (zwłaszcza gatunki i odmiany karłowe), cyprysiki i jałowce. Wśród drzew i krzewów liściastych prym wiodą różne gatunki i odmiany klonów (szczególnie piękny jest klon palmowy), wiązy, irgi, ligustr czy buk pospolity.

Mała architektura ogrodowa to obok roślin bardzo istotny element organizujący przestrzeń w ogrodzie japońskim. Obiekty te pełnią funkcję estetyczną (np. kapliczki, rzeźby, fontanny) lub praktyczną (np. tarasy, altany, pergole, murki, schody). Zazwyczaj jednak łączą w sobie obydwie wspomniane funkcje. Ponadto wszystkie elementy małej architektury ogrodowej powinny współgrać z otaczającą je roślinnością.

Szczególne znaczenie dla wyglądu ogrodu japońskiego ma rodzaj zastosowanego kamienia. Istotnie należy wyeliminować skały miękkie, ulegające ekstremalnym warunkom pogodowym, takie jak kreda czy iły. Zbyt twardy kamień wulkaniczny, jak granit lub bazalt, także nie będzie stanowił odpowiedniego materiału. Najlepiej będzie postawić na kamień występujący w okolicy, bo dzięki temu stanie się łatwiejszy do zharmonizowania z otoczeniem. Doskonałym materiałem na ogrody japońskie jest też miękki i porowaty tuf wapienny. Skała ta zawiera liczne kieszenie powietrzne, a ich wielkość ułatwia transport i obróbkę. W stosunkowo miękkiej powierzchni z łatwością można wydrążyć zagłębienia dla roślin. Tuf wapienny, podobnie jak skały piaskowe, o wyraźnej warstwowej budowie, zapewnia też idealne warunki roślinom wymagającym bardzo dobrego drenażu.

Cięcie krzewów ozdobnych należy do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych w ogrodzie japońskim. Dobrze wykonane cięcie ma na celu poprawę zdrowotności roślin, podkreślenie ich naturalnego pokroju oraz wydobycie najważniejszych efektów dekoracyjnych. Systematyczne usuwanie zbędnych pędów stymuluje wzrost innych części, poprawia kondycję krzewów oraz ogranicza ich rozmiary. W wielu przypadkach dzięki cięciu rośliny zachęcamy do obfitszego kwitnienia i owocowania.

W celu ochrony krzewów ozdobnych przed wnikaniem patogenów należy pamiętać o zabezpieczeniu większych powierzchni cięcia lub innych uszkodzeń kory. Skutecznym preparatem przyspieszającym zabliźnianie ran jest Maść ogrodnicza Target, którą nanosi się pędzlem. Preparat tworzy trwałą i elastyczną powłokę odporną na działanie czynników atmosferycznych. 

W przypadku drzew iglastych do usuwania części niezdrewniałych najlepiej jest używać własnych rąk. Przycinanie nożyczkami powoduje, że cięte pędy na końcach brązowieją, a ich końcówki często usychają. Efekt ten znika po kilku tygodniach, ale wytworzenie nowych pędów trwa dłużej niż jeśli uszczknęlibyśmy pędy palcami. Aby skrócić pędy drzewka o ulistnieniu igiełkowym, należy je uchwycić jedną ręką, a drugą pociągnąć za końcówkę, która powinna dość łatwo dać się wyrwać. Gdy drzewko ma ulistnienie łuskowate, zabieg wygląda podobnie, ale przy wyciąganiu końcówki pędu wykonuje się dodatkowo lekki skręt. Wówczas ilość wyrastających pędów będzie większa i swobodniej będzie je można kształtować.

Regularne kształty można nadać wielu gatunkom krzewów, zarówno zimozielonych, jak i zrzucających liście na zimę. Do pierwszej grupy należy zaliczyć bukszpan, laurowiśnię wschodnią oraz ostrokrzewy. Spośród krzewów gubiących na zimę liście doskonale nadaje się ligustr pospolity oraz forsycja pośrednia. Kształtowanie bryły geometrycznej trwa zwykle kilka lat i wymaga sporo cierpliwości. Formowanie zaplanowanego kształtu rozpoczyna się dopiero wtedy, gdy krzew osiągnie zaplanowaną wysokość. W pierwszym etapie nadaje się ogólny zarys zaplanowanej figury, natomiast dopiero w kolejnych latach nadaje się roślinie ostateczną formę.

Najbardziej popularne są formy kuliste (np. migdałek) oraz zwisające (np. wierzby), które zwykle są szczepione na pniu, na wysokości 1-1,5m. Jednak formę pienną można także nadać krzewom rosnącym na własnym korzeniu, np. forsycja czy jaśminowiec. Decydując się na ten sposób uprawy należy na wiosnę wybrać jeden silny, pionowo rosnący pęd z przeznaczeniem na przewodnik. Po przycięciu wierzchołka wyrosną nowe pędy. Rosnące najwyżej 3-4 pędy skraca się na 2-3 oczka, natomiast pozostałe należy całkowicie usunąć. Formowanie korony trwa zwykle około 2-3 lat.

Oprócz walki wręcz dysponujemy także arsenałem zabiegów prewencyjnych, jak:  ściółkowanie (mulczowanie), zmianowanie upraw i wysiew roślin na nawóz zielony. Wszystkie rozwiązania nie tylko pomagają zahamować rozwój chwastów na już oczyszczonych glebach, ale mają też dobroczynny wpływ na utrzymanie optymalnej, gruzełkowatej struktury gleby i jej biologicznej kondycji.

Ściółkowanie, nazywane również mulczowaniem, wynika z prostej, naturalnej zasady, zgodnie z którą gleba nigdy nie powinna pozostać odkryta. Ogrodowy mulcz nie jest więc niczym innym jak kopią środowiska naturalnego, gdzie pod ochronną powłoką opadłych liści, szczątków organicznych, połamanych gałęzi i fragmentów kory nieprzerwanie toczy się proces tworzenia życiodajnej próchnicy i samowystarczalnej gleby, której przecież nikt z zewnątrz nie nawozi, nie podlewa i nie spulchnia.

Do mulczowania gleby wybieramy materiał organiczny, który dodatkowo możemy skomponować z charakterem ogrodu, jego funkcją lub stylem: opadłe, suche liście, zmieloną korę, trociny, posiekaną słomę, siano, skoszoną trawę, torf, dojrzały kompost, rozdrobnione włókno kokosowe czy żwir. Warstwa ściółki nie powinna przekraczać 5cm. Ponieważ materiał organiczny ulega rozkładowi i wypłukaniu, trzeba go co pewien czas uzupełniać. W przypadku stosowania torfu lub trocin warto pamiętać także o wapnowaniu, gdyż materiał ten ma tendencję do zakwaszania gleby (w przypadku ściółkowania roślin kwaśnolubnych wapnowanie jest zbędne).

Przerastanie chwastów w znacznym stopniu ogranicza założenie ogrodu japońskiego na matach szkółkarskich lub agrowłókninie. Materiał rozpościeramy na przygotowanej pod uprawę glebie. Możemy umocować go specjalnymi kołkami do podłoża. Następnie nacinamy otwory, w których sadzimy rośliny uprawne. Na wierzch wysypujemy warstwę dowolnego mulczu.

W walce z chwastami sprawdzi się naturalny olejek eteryczny otrzymany z pelargonii. W jego skład wchodzi kwas pelargonowy, zwany także kwasem nonanowym. Jest to organiczny związek chemiczny z grupy nasyconych kwasów tłuszczowych. Ma postać bezbarwnej lub żółtawej oleistej cieczy o charakterystycznym zapachu. W obniżonej temperaturze ma postać bezbarwnych kryształów o blaszkowatym kształcie.

Do tej pory na rynku nie było żadnego produktu przeznaczonego do walki z uciążliwymi chwastami, który zawierałby substancję pochodzenia naturalnego w swoim składzie. Z odpowiedzią na szczęście przyszedł preparat Effect 24H 680 EC, który opiera się na kwasie pelargonowym. Formą użytkową środka jest koncentrat do sporządzania emulsji wodnej.  Produkt przeznaczony jest do stosowania przy użyciu opryskiwaczy ręcznych. W sprzedaży detalicznej dostępny jest w opakowaniach 50ml, 150ml, 500ml i 1000ml.

Effect 24H 680EC niszczy  zielone,  nadziemne  części  roślin.  W  kontakcie  z  roślinami  opryskanymi powoduje  ich  deformację  poprzez  zniszczenie  błon  komórkowych  i  ich  dehydratacje, a  następnie  zahamowanie  wzrostu  i  zamieranie. Przy  odpowiednim  zastosowaniu  produktu, działanie środka widać już po upływie jednego dnia od aplikacji.

Środek  najskuteczniej  niszczy  chwasty znajdujące  się  we  wczesnych  fazach  rozwojowych  w  warunkach sprzyjających intensywnemu wzrostowi roślin. Zabiegi najlepiej wykonywać na chwasty w pełni wigoru, w stadium 4 - 6 liści lub na chwasty w postaci rozety do 4 cm (wysokość nie więcej niż 10 cm). Przy  odpowiednim  zastosowaniu  produktu, działanie środka widać już po upływie jednego dnia od aplikacji.

Effect 24H 680 EC pozwala także na skuteczną likwidację odrostów korzeniowych. Zabieg należy wykonać podczas  słonecznej, bezdeszczowej pogody na odrosty mające nie więcej niż 15 cm wysokości, na niezdrewniałe części roślin. W ciągu sezonu można przeprowadzić 2 takie zabiegi. W celu skutecznej likwidacji odrostów korzeniowych zaleca się użycie 120ml preparatu na 2 litry wody. Taka dawka wystarcza zwykle na opryskanie nawet do 100m2 powierzchni.

Chwasty rosnące na powierzchniach twardych i półprzepuszczalnych można skutecznie zlikwidować przy użyciu preparatu Effect 24H 680 EC. Zabiegi można wykonywać od wiosny do jesieni, podczas  słonecznej, bezdeszczowej pogody. W przypadku chwastów rosnących na utwardzonych drogach dojazdowych czy ścieżkach dla pieszych oraz chodnikach zaleca się użycie 160ml preparatu na 5 litrów wody. Taka ilość cieczy roboczej w zupełności wystarczy na opryskanie około 100m2 powierzchni.

Zabezpieczania roślin przed zimą nie należy robić zbyt wcześnie. Najodpowiedniejszy jest okres, gdy nastanie lekki mróz (do -4st.C) a wierzchnia warstwa gleby zaczyna zamarzać. Zbyt wczesna ochrona roślin przed zimą przy dodatnich temperaturach uniemożliwi prawidłowe zahartowanie, przez co zabezpieczone okazy będą bardziej wrażliwe na mróz. Ponadto podczas ciepłej i słonecznej jesieni może dojść nawet do zaparzenia i gnicia roślin. Przedwczesne okrycie roślin stwarza także doskonałe zimowe kryjówki dla wielu gatunków gryzoni, które mogą powodować uszkodzenia roślin.