Jak zakwasić ziemię w ogrodzie

Jedną z najważniejszych cech gleby jest odczyn. Wywiera on ogromny wpływ na pobieranie z niej składników pokarmowych przez rośliny. Może być kwaśny, obojętny albo zasadowy. Większość roślin ogrodowych preferuje odczyn gleby lekko kwaśny lub zbliżony do obojętnego.

Jednak popularne są też rośliny tzw. kwaśnolubne, które potrzebują kwaśnej lub bardzo kwaśnej ziemi. To np. azalia, bagno, bażyna, borówka, hortensja, magnolia, pieris, różanecznik, wrzos, wrzosiec, żurawina. W ich przypadku, jeśli gleba nie jest naturalnie kwaśna, trzeba ją zakwaszać. Jeżeli jej odczyn jest zbyt wysoki, np. obojętny (przeciętna ziemia w ogrodzie ma zwykle pH 6-7), rośliny kwaśnolubne nie mogą z niej pobierać składników pokarmowych. W efekcie rosną i kwitną słabo oraz często zamierają. Pierwszy objaw to blade, jasnozielone liście.

Odczyn ziemi związany jest ze zjawiskiem, które w chemii znane jest jako dysocjacja wody. Do jego zmierzenia stosuje się skalę pH. Im niższe jest wskazanie na skali pH poniżej 7 (odczyn obojętny), tym podłoże jest bardziej kwaśne. Nie wszystkie rośliny kwaśnolubne potrzebują ziemi tak samo kwaśnej. Wymagające pod tym względem są zwłaszcza azalia, borówka, pieris, różanecznik, wrzos, wrzosiec. Bardziej tolerancyjne są m.in. hortensja i magnolia. Jednak są wśród nich wyjątki, np. odmiany hortensji z niebieskimi kwiatami potrzebują ziemi kwaśniejszej, niż w innych kolorach.

Trzeba pamiętać, że odczyn gleby stale się zmienia. Wpływ na to ma wiele czynników, m.in. skład wody używanej do podlewania. Im więcej zawiera ona związków mineralnych, tym jest twardsza i bardziej odkwasza glebę. Dlatego do podlewania roślin kwaśnolubnych lepiej używać wody miękkiej, np. deszczówki.

Wbrew pozorom odczyn ziemi łatwo zmierzyć we własnym zakresie. Służy do tego Zestaw do badania pH gleby, który jest dostępny w sklepach ogrodniczych. Przy pomocy pasków wskaźnikowych oraz wody destylowanej, znajdujących się w komplecie, wynik otrzymuje się po około 30 sekundach. Glebę, z zależności od odczytu oraz potrzeb uprawianych roślin, zakwasza się lub nie. Sposobów jest wiele. Najlepiej stosować kilka jednocześnie.

Przeczytaj także: Rośliny kwasolubne w ogrodzie – jak uprawiać

Do zasilania roślin kwaśnolubnych nie należy używać przypadkowych nawozów. Polecane są preparaty, które zarówno dostarczają roślinom potrzebne składniki pokarmowe, jak i regulują odczyn gleby zgodnie z ich preferencjami. Takie właściwości mają nawozy dedykowane, np. do azalii, borówek, magnolii, różaneczników, wrzosów. Informacje, do jakich roślin są przeznaczone, a także jak i kiedy je stosować, zawsze znajdują się na opakowaniach, co bardzo ułatwia uprawę gatunków kwaśnolubnych.

Przykładowo, to Nawóz do rododendronów i azalii, Nawóz do rododendronów i azalii plus mączka bazaltowa, Nawóz do rododendronów, Nawóz do magnolii, Nawóz do hortensji, Nawóz do hortensji niebieskiej Intensywne Barwy, Nawóz do wrzosów Barwne Pole. Uniwersalne przeznaczenie mają siarczan amonu oraz Nawóz zakwaszający do roślin kwaśnolubnych. Stosować je można do różnych roślin kwaśnolubnych.

Przeczytaj także: Nawozy zakwaszające – kiedy i jak stosować

Aby szybko zakwasić glebę, zarówno przed posadzeniem roślin kwaśnolubnych, jak i w trakcie wegetacji (od wiosny do jesieni), stosuje się preparaty zakwaszające glebę. Łatwy w zastosowaniu jest np. produkt Podłoże pH minus, który zawiera substancje poprawiające właściwości cieczy. Dodaje się go do konewki w proporcji 100 ml na 10 l wody (taka dawka wystarcza na około 10 m²). Następnie roztworem należy podlać glebę.

Przed oraz po zabiegu warto zmierzyć odczyn ziemi, co jest proste, jeśli wykorzystuje się Zestaw do badania pH gleby. Zdarza się bowiem, że jeden zabieg zakwaszenia nie wystarcza. Jeżeli odczyn nadal jest zbyt wysoki, trzeba znowu zastosować preparat zakwaszający (aż do osiągnięcia pożądanego rezultatu). Preparat jest pomocny także w zapobieganiu i zwalczaniu chlorozy roślin kwaśnolubnych, czyli pierwszego objawu wskazującego na nieprawidłowy odczyn gleby. Liście są wtedy blade, żółknące, zdrobniałe.

Dość szybki efekt zakwaszenia uzyskuje się także przy pomocy granulowanej siarki (dostępnej w sklepach ogrodniczych). Niestety, trwa on dość krótko, gdyż siarka jest wymywana przez wodę. Im częściej pada deszcz lub intensywniej podlewa się rośliny, tym to zjawisko zachodzi szybciej.

Przeczytaj także: Nawożenie borówek bez błędów

Naturalne materiały, takie jak kora, igliwie, szyszki czy przekompostowane zrębki i trociny, obniżają odczyn gleby, gdy się rozkładają. Proces ten zachodzi wolno i długo. W jego wyniku powstaje próchnica, dzięki której gleba m.in. lepiej magazynuje składniki pokarmowe oraz wodę. Dlatego wszystkie rośliny kwaśnolubne należy nimi ściółkować.

Materiały do ściółkowania mają także walory ozdobne. Tworzą neutralne tło dla roślin, wprowadzają wrażenie ładu w ogrodzie, zapobiegają zachwaszczeniu. Najpopularniejsza jest kora. Do roślin kwaśnolubnych powinna być nieodkwaszona (bez dodatku wapna). Jej wielkość (kalibracja) to kwestia gustu i zasobności portfela. Kora drobna rozkłada się szybciej, co przekłada się efekt zakwaszenia w krótszym czasie, i jest tańsza. Kora gruba zaś – odwrotnie.

Niektóre materiały do ściółkowania roślin kwaśnolubnych można pozyskiwać z odpadów ogrodowych, np. ściętych gałęzi iglastych oraz liściastych, które rozdrabnia się na zrębki w rębakach. Wykorzystywać też można trociny pozostałe z cięcia drewna. Świeże zrębki i trociny najlepiej przekompostować (3-4 miesiące bez przykrycia), zanim zostaną wykorzystane na ściółkę. Należy je usypać w pryzmę lub wsypać do kompostownika, dodając preparat przyśpieszający rozkład resztek organicznych, np. Active Komposter.

Po przekompostowaniu zrębki oraz trociny nie mają tak atrakcyjnego wyglądu jak kora. Nadają się np. do podsypywania borówek. Jeśli ściółka ma być też dekoracyjna, można je mieszać z innymi naturalnymi materiałami obniżającymi odczyn gleby, jak kora i szyszki.

Przeczytaj także: Ściółki naturalne – z czego zrobić

Szybki efekt zakwaszenia gleby uzyskuje się stosując Torf ogrodniczy kwaśny (ma pH 3,5-5), który dostępny jest w sklepach ogrodniczych. Używać go można do zakwaszenia ziemi przed sadzeniem roślin kwaśnolubnych, a także w kolejnych latach do ich ściółkowania. Ze względu na niski odczyn, torf kwaśny nadaje się nawet do roślin szczególnie wymagających, np. borówek i różaneczników. To naturalny materiał, który powstaje z obumarłych szczątków roślinnych na torfowiskach. Reguluje odczyn gleby przez dłuższy czas, ale też poprawia jej strukturę i wzbogaca w próchnicę. Torf kwaśny stosować można prawie cały rok – sam lub po wymieszaniu z innymi naturalnymi materiałami, jak kora, zrębki, trociny, szyszki, igliwie. Aby utrzymać efekt zakwaszenia, należy go stosować systematycznie.

Przeczytaj także: Torf w ogrodzie – jak wykorzystać

W ogrodzie jest wiele resztek, które - zamiast wyrzucać – przeznaczyć można na kwaśny kompost. Jego przygotowanie jest podobne jak zwykłego kompostu. Do osobnego kompostownika wrzuca się odpady, które rozkładają się i mają kwaśny odczyn. To np. igły sosen, świerków i jodeł, resztki wrzosów i wrzośców, szyszki, trociny, zrębki, pocięte gałązki, resztki kwaśnych herbatek owocowych i soków. Tego typu resztki mają zwykle mało azotu (jest potrzebny mikroorganizmom, które biorą udział w rozkładzie materii). Dlatego, aby przyśpieszyć kompostowanie, warto je posypywać preparatem Active Komposter wzbogacającym biomasę w azot (kilogram wystarcza na 4 m³). Uzyskany kwaśny kompost stosuje się podobnie jak torf. Nadaje się do wzbogacania gleby przed sadzeniem roślin kwaśnolubnych oraz ich ściółkowania. Obniża odczyn ziemi przez dłuższy czas.

Przeczytaj także: Rodzaje gleby a wymagania roślin oraz Badanie odczynu gleby – 4 sposoby

W ogrodach bardzo często stosuje się dekoracyjne kamienie. Wykonywane są z nich m.in. ścieżki, podjazdy, murki, obrzeża, skalniaki. Kamienny grys, np. biały lub szary, stosowany jest do wysypywania rabat. Warto jednak wiedzieć, że niektóre kamienie też mogą zmieniać odczyn gleby. Zjawisko zachodzi wolno, ale trwa latami. Zakwaszające właściwości ma np. granit. Dlatego w jego otoczeniu dobrze rosną rośliny kwaśnolubne. W pobliżu azalii, hortensji, magnolii czy różaneczników należy unikać układania kamieni podwyższających odczyn gleby, np. dolomitu, trawertynu, wapienia.

Przeczytaj także: Żwirowe nawierzchnie w ogrodzie – jak pielęgnować