Jak i kiedy wapnować trawnik

Wapnowanie trawnika robi się po to, aby podwyższyć odczyn gleby do pH 5,5-7,2 (optymalny dla trawy). Odpowiednia wysokość pH jest konieczna, by trawa mogła przyswajać składniki pokarmowe, np. azot, bor, potas, fosfor, magnez, które są jej dostarczane głównie w postaci nawozów. Jeśli pH jest za niskie lub za wysokie, trawa „głoduje”. Nie może wtedy przyswajać składników pokarmowych albo przyswaja ich za mało. Mimo systematycznego nawożenia! Co się dzieje z nawozami niewykorzystanymi przez trawy? Wymywane są z gleby. To oznacza marnowanie pieniędzy na nawozy, ale też – w mikroskali - przyczyniania się do zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

Niektóre nawozy używane do zasilania trawników podwyższają odczyn gleby. To np. Bazalt granulowany, Mączka bazaltowa, Obornik koński w płynie. Większość nawozów do trawy nie zmienia jednak odczynu gleby – ani jej nie odkwasza, ani nie zakwasza.

Warto wiedzieć, że w Polsce przeważają gleby kwaśne i bardzo kwaśne. Przyczyny są różne. Przede wszystkim wiele gleb powstało tysiące lat temu na skałach o kwaśnym odczynie. Gleba ulega też zakwaszeniu, np. z powodu tzw. kwaśnego deszczu. To efekt zanieczyszczenia powietrza związkami powstałymi ze spalania paliw kopalnych, np. benzyny i węgla. Poza tym gleba w naturalny sposób się zakwasza. Jednym z powodów jest wymywanie wapnia z gleby przez opady atmosferyczne. Na trawnikach ten proces zachodzi jeszcze szybciej, zwłaszcza jeśli ziemia jest lekka i przepuszczalna, gdyż z reguły są one intensywnie podlewane. Trawa pobiera też wapń z gleby, bo jest jej potrzebny m.in. do budowania tkanek. To ważny mikroskładnik dla roślin! Częste koszenie sprawia jednak, że wapń wbudowany w źdźbła jest usuwany z trawnika wraz z pokosem.

Wapnowanie trawnika jest potrzebne, ale nie zawsze w dużych dawkach. Zarówno niedobory wapnia, jak i jego nadmiar w glebie szkodzą trawie. Dlatego, zanim wykona się wapnowanie, warto poznać odczyn gleby. Można go zmierzyć przy pomocy pH-metra lub pasków wskaźnikowych, które są do kupienia w sklepach ogrodniczych. Bardzo prosty w użyciu jest np. Zestaw do badania pH gleby. Wynik otrzymuje się po około 30 sekundach. Jeżeli okaże się, że gleba jest zbyt kwaśna (pH niższe niż 5,5 lub nieco wyższe), należy wykonać wapnowanie (co 2-4 lata).

Jeśli nie zna się odczynu gleby, na której jest założony trawnik, wykonuje się np. wapnowanie profilaktyczne. Dawki powinny być jednak bardzo niskie. Można też używać nawozów wieloskładnikowych, które odkwaszają glebę.

Przeczytaj także: Badanie odczynu gleby – 4 sposoby

Potrzebę wapnowania sygnalizuje słaby wzrost trawy, a także jej niewłaściwe wybarwienie, mimo systematycznego nawożenia. Trawa, której brakuje wapnia jest blada, zażółcona, słabo rośnie i ma wątłe korzenie.

Wapnowanie trawnika wykonuje się zwykle co 2-4 lata. Częstotliwość zależy m.in. od rodzaju gleby. Częściej bywa potrzebne, jest ziemia jest lekka, przepuszczalna, zaś rzadziej, jeżeli – ciężka. Dlaczego? Z gleby przepuszczalnej, lekkiej wapń jest szybciej wymywany przez wodę, zarówno w postaci deszczu i roztopionego śniegu, jak i podlewania.

Odpowiednie pory roku na wapnowanie trawnika to przełom zimy i wiosny (luty i marzec) oraz jesień (październik oraz listopad). Bardziej dogodny termin to jesień. W tym okresie bowiem już zwykle nie nawozi się trawnika. Dzięki temu unika się niepożądanych reakcji chemicznych między preparatami wapniowymi a innymi nawozami (nie zawsze można je łączyć). Poza tym, aby preparat wapniowy mógł zacząć działać, potrzebna jest wilgoć w glebie. Dlatego warto wykorzystywać jesienno-zimowe opady. Jeśli wapnuje się trawnik wiosną, trzeba pamiętać o jego podlewaniu.

Przeczytaj także: Wapnowanie gleby – kiedy i jakie nawozy

Pracę należy zacząć od oszacowania, ile nawozu wapniowego jest potrzebne do danego trawnika. Wskazówki zawsze znajdują się na opakowaniu. Przeciętnie to 1-2 kg na 10 metrów kwadratowych murawy. Trzeba jednak uwzględnić rodzaj gleby. Bardzo ważny jest także wynik badania odczynu gleby przed wapnowaniem. Im jest niższy, tym większa dawka jest potrzebna.

Na wapnowanie należy wybrać dzień suchy i bezwietrzny. Łatwiej wtedy rozsypać – bez nadmiernego pylenia - preparat wapniowy na trawniku. Do wykonania tej pracy należy założyć rękawice ochronne. Trzeba też przestrzegać innych środków bezpieczeństwa, które są podane na opakowaniu nawozu.

Preparat wapniowy rozsypuje się na murawie ręką albo łopatką tak, aby jego warstwa na trawniku była cienka. Na większych murawach sprawdzają się siewniki ręczne lub na kółkach (używane też do siewu i nawożenia). Następnie trawnik należy przegrabić i – jeśli nie jest prognozowany deszcz – podlać.

Przeczytaj także: Jak przygotować trawnik do zimy

Do wapnowania trawnika używa się nawozów działających wolno (węglanowych). To np. granulowana kreda nawozowa. Nie nadają się nawozy wapniowe działające szybko (tlenkowe), jak wapno palne rolnicze (można nim zniszczyć trawnik). Wapnowania nie należy łączyć z zasilaniem innymi nawozami (mineralnymi i organicznymi). Wapń bowiem może wejść w reakcje chemiczne np. azotem i fosforem. W efekcie powstają związki, które są nieprzyswajalne dla trawy.

Zamiast typowego preparatu wapniowego, używać można nawozów wieloskładnikowych, które też odkwaszają glebę. To np. Dolomit, Bazalt granulowany oraz Mączka bazaltowa, które mają pochodzenie naturalne. Nie tylko działają wolno i odkwaszają glebę, ale także wzbogacają glebę w inne składniki niż tylko wapń.

W składzie Dolomitu jest – oprócz wapnia – magnez, którego bardzo często w glebie brakuje. Magnez jest ważnym składnikiem chlorofilu, nadającym źdźbłom intensywny, zielony kolor. Jest niezbędny do fotosyntezy oraz przemian energetycznych w roślinach. Trawa, która ma wystarczającą ilość magnezu jest ciemnozielona. Magnez pozytywnie też wpływa na rozwój systemu korzeniowego. Niedobór magnezu na trawie zauważa się zwykle dopiero wtedy, gdy jego deficyt w glebie jest duży. Na źdźbłach, patrząc pod światło, dostrzec można żółte, pasiaste plamy między nerwami. Trawa może też wyglądać tak, jakby brakowało jej wody (mimo podlewania).

Bazalt granulowany i Mączka bazaltowa to mineralne nawozy naturalne, które powstają ze zmielonych skał wulkanicznych. Mają podobny skład, a różnią się granulacją. Mączka jest sypka (jak mąka), zaś bazalt granulowany ma postać kuleczek, które rozpadają się pod wpływem wody. Na trawniku łatwiej aplikować granulki, gdyż mniej się pylą. W składzie obu nawozów najwięcej jest krzemionki (około 50%). Ten składnik ma duży wpływ na wzmacnianie ścian komórkowych roślin (dzięki temu są bardziej odporne m.in. na patogeny). Ponadto bazalt zawiera wapń oraz glin, żelazo, magnez, sód, potas, mangan, tytan, fosfor, siarkę, bor, chrom, miedź, cynk, molibden, kobalt, jod. Ma zasadowy odczyn (pH powyżej 7).

Przeczytaj także: W jaki sposób nawozić mączką bazaltową

Nawozów wapniowych nie należy mieszać z innymi nawozami, zarówno mineralnymi, jak i organicznymi. Trzeba też zachowywać przerwę przynajmniej 2-miesięczną między wapnowaniem a aplikacją innych nawozów. To jest też jeden z powodów, dla którego wapnowanie lepiej wykonać jesienią (zimą nie nawozi się trawy).

Wapń wchodzi bowiem w reakcje chemiczne z niektórymi pierwiastkami, które się w nich znajdują, np. azotem i fosforem. Powstają wtedy związki niedostępne dla korzeni traw oraz innych roślin. To oznacza, że zarówno wapnowanie, jak i nawożenie mogą stać się bezskuteczne.

Inny problem to przyswajalność wapnia przez korzenie trawy. Jest ona lepsza, jeśli w glebie znajduje się próchnica. Jej wprowadzenie na trawnik nie jest trudne. Wystarczy, przynajmniej od czasu do czasu, zasilić murawę nawozami organicznymi, a nie tylko mineralnymi. Polecane są np. Bezpieczny Trawnik (zawiera kompost granulowany), Biohumus Max Uniwersalny (na bazie biohumusu dżdżownic), Obornik indyczy i Obornik bydlęcy (oba w granulkach bez uciążliwego zapachu). Oczywiście zasilanie nawozami organicznymi nie przeprowadza się w tym samym czasie co wapnowanie. Należy zrobić przerwę przynajmniej 2 miesiące.

Przeczytaj także: Jak rozpoznać objawy niedoboru składników pokarmowych