1. Jakie właściwości posiadają kiełki?
Dlaczego kiełki są lepsze od nasion?
Dodanie kiełków do potraw (np. do sałatek czy kanapek) pozwala na znacznie wzbogacenie diety w białka, mikroelementy czy witaminy. Wynika to z faktu, że nasiona, które stanowią zalążek nowej rośliny, zawierają cenne substancje, dzięki którym jest możliwy jej wzrost. Ich bogactwo w czystej postaci nie może być jednak w pełni wykorzystane. Większość składników ziaren nie jest trawiona przez układ pokarmowy człowieka. Natomiast zapoczątkowanie procesu kiełkowania sprawia, że w nasionach zachodzą różne przemiany. Aktywność enzymów rozkładających węglowodany i białka na proste substancje, powoduje, że są one rozpuszczane w wodzie, a kiełki są znacznie lepiej przyswajane przez organizm.
Jakie wartości odżywcze posiadają kiełki?
W kiełkach skumulowane jest wszystko co najlepsze. Są one skarbnicą wielu witamin, m.in.z grupy B, witaminy C, D, E, K, PP. Już pół szklanki kiełków lucerny zawiera tyle witaminy C co 6 szklanek soku pomarańczowego. Ponadto zawierają ogromne ilości makro- i mikroelementów. Znajdziemy w nich żelazo, magnez, fosfor, potas, wapń, cynk, jod, mangan, miedz, lit czy selen. Kiełki są także cennym źródłem beta-karotenu, białka, kwasów tłuszczowych omega-3 oraz błonnika. Już w 3 łyżkach stołowych kiełków pszenicy znajdziemy więcej błonnika niż w kromce ciemnego pieczywa pszennego. Ponadto dostarczają niewiele kalorii oraz nie mają właściwości wzdymających.
Dlaczego warto jeść kiełki?
Kiełki chronią nas przed szkodliwym wpływem wolnych rodników. Ponadto hamują tworzenie się ich w organizmie i unieszkodliwiają działanie tych, które wchłaniamy z otoczenia. Regularne spożywanie kiełków pomaga w walce z wieloma chorobami. Zapobiegają miażdżycy, niektórym nowotworom, regulują trawienie czy obniżają poziom złego cholesterolu. Znakomicie wpływają także na cerę, włosy, paznokcie i zęby oraz wzmacniają kości. Kiełki zapewniają dobre samopoczucie poprzez regenerację i odmłodzenie organizmu, poprawienie odporności czy uzupełnienie niedoboru witamin i minerałów.
Jakie właściwości posiadają poszczególne gatunki kiełków?
- Kozieradka – kiełki tej rośliny posiadają niezwykły, delikatny smak. Wykazują działanie ogólnie wzmacniające i odmładzające organizm. Są doskonałym uzupełnieniem diety w łatwo wchłanianie białko i tłuszcze roślinne. Kozieradka dzięki pobudzeniu wydzielania soków trawiennych wspomaga trawienie pokarmów. Ponadto korzystnie wpływa na poziom cholesterolu, proces wytwarzania czerwonych krwinek i regenerację wszystkich tkanek. Polecana jest przy rekonwalescencji, w diecie sportowców i osób cierpiących na choroby wrzodowe.
- Kapusta czerwona - swoim smakiem przypomina świeżą główkę kapusty. Do spożycia najlepiej nadają się kiełki w momencie gdy osiągną długość około 2,5 - 3 cm. Jest wyśmienitym źródłem witamin, w tym A i C oraz B,E, H, K, PP. Zawiera także wapń, żelazo, potas, siarkę, magnez oraz mikroelementy (mangan, lit, jod i selen). Wysoka zawartość antyoksydantów wzmacnia układ odpornościowy, nerwowy, kostny, zęby oraz gruczoły limfatyczne. Ponadto w składzie kapusty czerwonej znajduje się substancja antyrakowa – sulforafan. Stężenie tej substancji w kiełkach jest o wiele razy wyższe niż w samej główce czerwonej kapusty.
- Kalarepa czerwona - pełne smaku kiełki wyróżniają się ciekawym zabarwieniem. Stanowią zdrowy przysmak, który posłużyć może jako dodatek do sałatek, jogurtów, twarogów, kanapek czy zup. Zawiera cenne składniki pokarmowe. Jest bogatym źródłem witamin (zwłaszcza A, B, C i E) oraz makro- i mikroelementów. Regularnie spożywane korzystnie wpływają na poprawę pamięci, uaktywniają system odpornościowy organizmu, przeciwdziałają nowotworom oraz atakom wirusów.
- Fasola Mung - ze względu na swój wyjątkowy smak jest najchętniej spożywana ze wszystkich kiełków. Są bardzo smaczne, chrupiące, smakiem przypominają świeży, młody groszek. Doskonale nadają się do wszelkich potraw kuchni azjatyckiej z dodatkiem curry, spożywanych zarówno na ciepło jak i na zimno. Ponadto są świetnym uzupełnieniem sałatek, makaronów, ryżu, zapiekanek i jarzyn. Fasola Mung stanowi bogate źródło składników mineralnych, witamin (zwłaszcza B1, B2, B3, B6 i E) oraz łatwo przyswajalnego białka. Skutecznie redukują w organizmie poziom „złego" cholesterolu.
- Fasola Adzuki – podobnie jak Fasola Mung te smaczne i chrupiące kiełki wyróżniają się smakiem przypominającym świeży, młody groszek z lekko słodkawym, orzechowym posmakiem. Doskonale nadaje się do wszelkich potraw kuchni azjatyckiej z dodatkiem curry, spożywanych zarówno na ciepło jak i na zimno. Ponadto są świetnym uzupełnieniem sałatek, makaronów, ryżu, zapiekanek i jarzyn. Stanowią także dodatek lub bazę do przygotowywania słodkich potraw. Jej czerwono-brązowe nasiona cenione są m.in. za swoje prozdrowotne i odchudzające właściwości. Kiełki Fasoli Adzuki wspomagają leczenie dolegliwości związanych z infekcjami pęcherza moczowego oraz z niedokrwistością. Są bogatym źródłem składników mineralnych oraz witamin (zwłaszcza B1, B2, B3, B6 i E). Bardzo duża zawartość łatwo przyswajalnego białka sprawia, że Fasola Adzuki jest szczególnie ceniona przez wegetarian, którzy traktują jej kiełki jako znakomitą alternatywę dla mięsa.
- Soja – kiełki tej rośliny są doskonałym dodatkiem do ryżu, kanapek, zup, twarożków czy sałatek. Ich spożywanie jest szczególnie polecane kobietom, gdyż są bogate w kwas foliowy oraz substancje antyrakowe które hamują wzrost komórek nowotworowych i zmniejszają możliwość wystąpienia raka piersi oraz raka narządów rodnych. Kiełki soi są wyśmienitym źródłem białka, witamin A, B, C i K oraz fosforu, wapnia, potasu, żelaza i magnezu. Zawarty w kiełkach magnez i potas łagodzą stres i apatię, witamina C wzmacnia naszą odporność, zaś nienasycone kwasy tłuszczowe pomagają obniżyć poziom "złego" cholesterolu oraz ciśnienie krwi.
- Soczewica – stanowi świetny dodatek do sałatek, kanapek, dań głównych czy twarogów. Jest bogatym źródłem białka, witamin (zwłaszcza B1, B2, PP) oraz wielu niezbędnych składników, m.in. wapnia, fosforu i żelaza. Zawiera błonnik, który pomaga usunąć z organizmu toksyny. Kiełki soczewicy zawierają także działający krwiotwórczo kwas foliowy. Są doskonałym elementem diety dla kobiet w ciąży.
- Rzeżucha – wyróżnia się wyraźnym i ostrym smakiem. Jest bogatym źródłem witamin (zwłaszcza C, PP, P, B) oraz związków mineralnych (m.in. potas, magnez, wapń, siarka). Kiełki rzeżuchy działają pobudzająco na apetyt oraz trawienie. Ponadto skutecznie obniżają poziom cukru we krwi co sprawia, że są szczególnie polecane cukrzykom. Rzeżucha posiada także właściwości wzmacniające organizm, poprawiające stan skóry, paznokci i włosów.
- Pszenica – ze względu na swój delikatny smak stanowią świetny dodatek do posiłków dla dzieci. Nadaje się do wszelkiego rodzaju wypieków, kanapek i koktajli witaminowych. Kiełki pszenicy można jeść już w momencie gdy białe korzonki osiągną długość ziarna. Jest jednym z najbogatszych źródeł witamin (zwłaszcza A, B, C i E). Zawiera znaczne ilości magnezu, wapnia, fosforu, żelaza, niacyny, tiaminy i kwasu pantotenowego. Kiełki pszenicy chronią organizm przed atakiem wolnych rodników, przeciwdziałają starzeniu się organizmu oraz zapewniają sprawne funkcjonowanie mięśni. Ponadto zwiększa odporność, wzmacnia skórę, włosy, paznokcie i kości.
- Jęczmień – podobnie jak pszenica wyróżnia się delikatnym i łagodnym smakiem co sprawia, że są chętnie spożywane przez dzieci. Stanowią doskonały dodatek do potraw gotowych oraz jako dodatek do wypieku chleba. Kiełki jęczmienia zawierają dużo błonnika poprawiającego trawienie. Ponadto znajdują się w nim znaczne ilości kwasu foliowego, potasu, magnezu, żelaza i witamin (zwłaszcza C i B12). Jęczmień korzystnie wpływa na układ nerwowy poprawiając koncentrację, co sprawia że jest szczególnie polecany dla osób pracujących umysłowo. Spożywanie kiełek jęczmienia wskazane jest przez kobiety w ciąży oraz osoby chcące oczyścić organizm z toksyn i nieco odchudzić swoje ciało. Duża zawartość chlorofilu skutecznie odkwasza organizm oraz wspiera równowagę kwasowo-zasadową.
- Gorczyca – wyróżnia się ostrym wyrazistym smakiem i aromatem oraz szybkim wzrostem. Doskonale nadaje się do pikantnych potraw, sałatek, do świeżych serów i na kanapki. Natomiast same nasiona służą jako przyprawa do ogórków konserwowych oraz do domowego wyrobu musztardy. Kiełki gorczycy zawierają w swoim składzie fitoncydy o właściwościach bakteriobójczych oraz witaminę B2 wzmacniającą procesy odpornościowe w organizmie. Ponadto znajdziemy błonnik, saponiny, flawonoidy oraz roślinne hormony, które korzystnie regulują pracę całego organizmu i cyrkulację krwi.
- Lucerna – stanowi doskonały dodatek do kanapek i sałatek. Jest cennym źródłem fitoestrogenów, czyli hormonów roślinnych pomagających w naturalny sposób zwalczać symptomy menopauzy. Kiełki lucerny wyróżniają się dużą zawartością witamin (zwłaszcza A, E, B-complex) oraz mikroelementów. Szczególnie polecane są dla kobiet w okresie ciąży i karmienia. Zapobiega niedokrwistości, osteoporozie, nowotworom i chorobom serca. Znaczne ilości lecytyny korzystnie wpływają na poprawę pamięci.
- Rzodkiewka – charakteryzuje się ostrym, pieprznym i wyrazistym smakiem zbliżonym do wyrośniętych już zgrubień rzodkiewki. Nadaje się do sałatek, kanapek, twarożku, jaj i do zup. Kiełki zawierają dwa razy więcej witaminy C niż zgrubienia tradycyjnej rzodkiewki. Poprawia odporność organizmu oraz jest świetnym lekiem na przeziębienie. Dzięki dużej zawartości siarki korzystnie wpływa na stan skóry, włosów i paznokci.
- Brokuł - kiełki tego warzywa wyróżniają się pikantnym smakiem. Doskonale nadają się do sałatek i kanapek. Są bogatym źródłem witamin (zwłaszcza A, C, B1, B2, PP), mikroelementów (wapń, żelazo, fosfor, magnez), enzymów oraz innych składników wzmacniających. Na szczególną uwagę zasługuje zawartość działającego antyrakowo – sulforafanu. W kiełkach stężenie tej substancji jest 200 razy większe niż w samym brokule. Ponadto kiełki brokułu powinny być spożywane przez osoby mające problemy z nadciśnieniem oraz chorobami układu krwionośnego. Dzięki zawartości antyoksydantów wzmacniają układ odpornościowy i nerwowy.
- Słonecznik - doskonale nadaje się do sporządzenia surówek, sałatek oraz jako smaczny dodatek do kanapek. Kiełki słonecznika są bogatym źródłem wielu witamin (zwłaszcza A, C, D, PP), składników odżywczych, enzymów i soli mineralnych (magnez, cynk, żelazo, wapń). Korzystnie wpływa na przemianę materii, a zwłaszcza tłuszczów i węglowodanów.
- Groch - mięsiste kiełki wyróżniają się delikatnym i łagodnym smakiem. Doskonale nadają się do kanapek, sałatek, mięs czy ryb. Zawierają mnóstwo witamin (zwłaszcza A, z grupy B i E). Bogate są także w siarkę, fosfor, mangan i kwas foliowy. Duża zawartość chlorofilu skutecznie odkwasza organizm oraz wspiera równowagę kwasowo-zasadową. Regularnie spożywane kiełki grochu znacznie wzmacniają odporność organizmu.
- Rokietta – wyróżnia się lekko orzechowym smakiem, który doskonale komponuje się w surówkach i sałatkach. Kiełki rokietty są bardzo bogate w potas oraz w witaminę C. Zawierają także znaczne ilości soli mineralnych oraz kwasów organicznych.
- Cebula – wyróżnia się lekko ostrawym smakiem. Doskonale nadaje się jako dodatek do surówek, sałatek czy kanapek. Kiełki cebuli są bogatym źródłem witaminy C, siarki, cynku i manganu. Spożywanie cebuli korzystnie wpływa na walkę z nadwagą, nadciśnieniem czy cukrzycą.
- Por – charakteryzują się lekko ostrym smakiem. Idealnie nadaje się jako dodatek do surówek, sałatek czy kanapek. Kiełki pora zawierają mnóstwo witamin (zwłaszcza A, B, C i E) oraz makro- i mikroelementów (wapń, żelazo, jod czy miedź). Spożywanie kiełek pora znacznie obniża poziom złego cholesterolu oraz wspomaga układ odpornościowy.
- Jarmuż – wyróżnia się lekko ostrym smakiem, który doskonale komponuje się w surówkach, sałatkach, kanapkach czy twarożkach. Kiełki jarmużu są bogatym źródłem witamin (zwłaszcza A, C, K) oraz makro- i mikroelementów (zawierają m.in. wapń, potas, sód i żelazo). Spożywanie jarmużu wspomaga układ odpornościowy.
Jakie korzyści płyną ze stosowania mieszanek kiełków?
Obecnie coraz większą popularnością cieszą się mieszanki nasion na kiełki, które składają się z gatunków tworzących różne kompozycje smakowe. Dzięki różnorodności gatunków wchodzących w skład takich mieszanek zyskujemy w jednej porcji dużą dawkę wartościowych substancji odżywczych, soli mineralnych, aminokwasów i witamin. Zawierają one ogromne ilości makro- i mikroelementów (np. wapń, żelazo, magnez, potas, siarka, jod, mangan, lit czy selen). Mieszanki kiełek świetnie nadają się do sporządzania surówek, sałatek lub jako dodatek do kanapek.
2. W jaki sposób przygotować kiełki?
Na czym polega produkcja kiełków w słoiku?
Produkcja kiełków w słoiku jest prostą metodą pozwalającą na pozyskanie zdrowego przysmaku w warunkach domowych. W tym celu należy wypłukać nasiona, a następnie przesypać do wcześniej wyparzonego naczynia, które należy zalać przegotowaną letnią wodą. Nasiona moczy się w ten sposób przez kilka godzin, a następnie wodę zlewamy. Po ponownym przepłukaniu nasion naczynie nakrywa się gazą, obwiązuje gumką recepturką bądź sznurkiem i odstawia w ciepłe i niezbyt nasłonecznione miejsce. Optymalna temperatura w trakcie kiełkowania powinna wynosić 18-22°C. W tym czasie kiełki zaleca się przepłukiwać wodą 2 razy w ciągu dnia. Kiełki są gotowe do spożycia zwykle po około 4-6 dniach, przy długości około 2-5 cm (zależnie od gatunku i naszych upodobań).
Czy do produkcji kiełków można wykorzystać inne naczynia?
Produkcja kiełków w domu okazuje się bardzo prosta do wykonania przy użyciu specjalnego naczynia do kiełkowania, tzw. kiełkownicy. Dzięki temu kiełki są gotowe do spożycia już po upływie 3-5dni. Na szczególną uwagę zasługuje kiełkownica umożliwia jednoczesną uprawę 3 rodzajów kiełków.
Z jakich elementów składa się kiełkownica?
Najważniejszym elementem kiełkownicy są szalki do kiełkowania. Są to najczęściej trzy duże szalki o średnicy około 20 cm. Można w nich poddać procesowi kiełkowania jednocześnie trzy różne gatunki nasion. Doskonałym rozwiązaniem jest kontynuacja zbiorów poprzez stopniowe wysiewanie nasion (np. wysiewanie nasion co 2 dni na 1 szalkę zapewnia ciągły zbiór). Aby zapewnić stabilny i wilgotny klimat, także przy wahaniach temperatury kiełkownica zaopatrzona jest w pokrywę. Dzięki syfonom odpływowym, znajdującym się na każdej szalce zapewniamy równomierny odpływ wody. Najniżej położone naczynie służy jako zbiornik wody. Po nawadnianiu gromadzi się tam nadmiar wody. Można ją wykorzystać do podlewania kwiatów.
W jaki sposób należy prawidłowo obsługiwać kiełkownicę?
Naczynie do kiełkowania powinno być ustawione na równej powierzchni. Do szalek wsypuje się odpowiednią ilość nasion, tak aby ułożone były w jednej luźnej warstwie. Nakładając na siebie poszczególne szalki należy zwrócić uwagę na syfony odpływowe, które powinny być ułożone na przemian. Najwyżej położoną szalkę zalewa się letnią wodą do poziomu, który zapewni przykrycie syfonu (dla naczyń o średnicy około 20cm wystarcza zwykle około pół litra wody). Przykrycie naczynia pokrywką gwarantuje stabilne warunki uprawy. Po przepłynięciu wody przez wszystkie szalki nadmiar gromadzi się w dolnym zbiorniku, który należy opróżnić.
