Nachyłek okółkowy – jak uprawiać i pielęgnować

Nachyłek okółkowy (Coreopsis verticillata) to bylina pochodząca z Ameryki Północnej. W naturalnych warunkach występuje na preriach, łąkach, skrajach lasów, polan oraz iglastych zagajników. Botanicy zaliczają go do rodziny astrowatych; jest kuzynem takich roślin jak aster, chaber, cykoria, dziewięćsił, jastrun, kocanki, krwawnik, mniszek, nagietek, sałata.

Oprócz nachyłka okółkowego w grodach uprawiane są też m.in. nachyłek barwierski (Coreopsis tinctoria), nachyłek Drummonda (Coreopsis basalis), nachyłek lancetowaty (Coreopsis lanceolata), nachyłek trójskrzydłowy (Coreopsis tripteris), nachyłek wielkokwiatowy (Coreopsis grandiflora). Wszystkie pięknie i długo kwitną – od początku lata do pierwszych przymrozków. Nachyłek okółkowy wyróżnia się wśród nich liśćmi, które podobne są do kopru i kosmosu. Ich cechą szczególną jest to, że wyrastają w okółkach (z poszczególnych węzłów na pędach). Dlatego temu gatunkowi nadano nazwę nachyłek okółkowy.

Nachyłek okółkowy dorasta do 40-80 cm wysokości (w zależności od odmiany). Jego kwiaty są żółte lub czerwone, kremowe, pomarańczowe albo wielokolorowe. Kształtami najbardziej przypominają kwiaty kosmosu, nazywanego popularnie warszawianką. Nachyłek okółkowy to roślina wieloletnia o małych wymaganiach, której organem przetrwalnikowym jest podziemne kłącze.

Przeczytaj także: Jak dobierać rośliny do ogrodu

Z roku na rok rośnie zainteresowanie uprawą nachyłka okółkowego w ogrodach. Ta roślina nie tylko pięknie i długo kwitnie (całe lato i początek jesieni), ale też ma niewielkie wymagania. Preferuje słabą, suchą glebę oraz duże nasłonecznienie. Dobrze znosi zaniedbania w pielęgnacji, w tym brak podlewania i nawożenia.

Nachyłka okółkowego można posiać, potem praktycznie nie robić nic, a i tak przez lata będzie cieszył bujnym kwitnieniem. Ta wieloletnia roślina odporna jest na upał i mróz. Dlatego to kwiat idealny do ogrodów założonych na piasku, z nieurodzajną, suchą ziemią, sprawdzający się w epoce globalnego ocieplenia i oszczędzania wody. Polecany jest również dla początkujących ogrodników.

Kwiaty nachyłków okółkowych mają słoneczne barwy, co sprawia, że rabaty, na których rosną,  zachwycają ciepłą, atrakcyjną dla wzroku kolorystyką. Ich pierzaste liście, podobne do kopru i kosmosu, nadają dynamiczną strukturę ogrodowym kompozycjom. Kwiaty nachyłków okółkowych warto ścinać do bukietów. Przycinane rośliny wypuszczają dużo kolejnych pąków kwiatowych.

Ta niewymagająca roślina nadaje się do uprawy w gruncie, a także w donicach i skrzynkach, np. na balkonie. Rośnie tak szybko, że w pojemnikach często uprawia się ją jak roślinę jednoroczną. Małe wymagania sprawiają, że nachyłki okółkowe – podobnie jak np. nachyłki barwierskie – nadają się na kwietne łąki oraz rabaty atrakcyjne dla pszczół i trzmieli.

Przeczytaj także: Jak założyć łąkę kwietną

Ten mało wymagający kwiat dosłownie kocha słońce! Nachyłek okółkowy należy uprawiać tylko na słonecznych stanowiskach. W półcieniu rośnie słabo, zaś w cieniu ginie. Idealne są dla niego rabaty utworzone z roślin jednorocznych i wieloletnich oraz niskich krzewów, które dobrze znoszą brak wody, jak czosnek ozdobny, czyściec wełniasty, dziurawiec, firletka kwiecista, kocimiętka, lawenda, maczek kalifornijski, orlik ogrodowy, perłówka orzęsiona, perowskia łobodolistna, proso rózgowate, smagliczka, tulipan, werbena patagońska. Warto go mieć zwłaszcza w ogrodach w stylach naturalnym, preriowych, wiejskich. Nadaje się również, zwłaszcza odmiany niskie, do uprawy doniczkowej na słonecznych balkonach i tarasach.

Najlepiej nachyłek okółkowy rośnie w glebie mało urodzajnej, piaszczystej. Bujnie kwitnie w ziemi żyznej, ale wtedy częściej ginie zimą. Optymalny jest dla niego odczyn od lekko kwaśnego do obojętnego (pH 6,5-7,2), co można łatwo i szybko sprawdzić przy pomocy Zestawu do badania pH gleby. W uprawie doniczkowej odpowiednie jest np. Gotowe podłoże kwiatowo-balkonowe do roślin kwitnących z dodatkiem Perlitu.

Przeczytaj także: Rabata kwiatowa – jak zaplanować i założyć

Nachyłek okółkowy ma niewielkie wymagania pokarmowe. Dobrze sobie radzi nawet bez nawożenia. Zasilanie ma jednak wpływ na lepsze wybarwienie oraz wielkość kwiatów. Dlatego od maja do lipca warto go nawozić raz w miesiącu. Polecane są nawozy mineralne, jak granulowany Nawóz do kwitnących, rozpuszczalny Nawóz do kwitnących Eksplozja kwiatów, płynny Nawóz do kwitnących Kolorowe kwiaty. Nawozy rozpuszczalny i w płynie dodaje się do wody w konewce, a następnie podlewa rośliny. Granulowany preparat rozsypuje się na powierzchni ziemi. Dawki nawozów, podane na opakowaniach, najlepiej obniżyć o połowę.

Przeczytaj także: Nawozy mineralne – przegląd i zastosowanie

Do wyboru są dwa sposoby rozmnażania nachyłka okółkowego: nasiona oraz podział kęp. Nasiona sieje się w kwietniu lub na przełomie lata i jesieni – w gruncie albo na rozsadniku. Ze względu na to, że nasiona są dość trudno dostępne (wiele odmian ich nie zawiązuje), częściej nachyłki okółkowe rozmnaża się z sadzonek uzyskanych z podziału kęp wiosną.

Sadzonki nachyłków okółkowych (w doniczkach) można kupić w sklepach ogrodniczych. Sadzi się je od wiosny do jesieni. Do wyboru są odmiany w różnych kolorach – od klasycznych żółtych, poprzez pomarańczowe i czerwone, po wielobarwne. Dość często nachyłki okółkowe wielobarwne mają płatki jak maźnięte pędzlem, co wygląda bardzo atrakcyjnie, zarówno na rabatach, jak i w bukietach. Co 3-4 lata warto te śliczne kwiaty przesadzać. Lepiej się wtedy krzewią i jeszcze obficiej kwitną.

Przeczytaj także: Co siejemy w kwietniu? Wysiew warzyw i kwiatów w kwietniu

Zimuje tylko część podziemna nachyłka okółkowego. Część nad ziemią zasycha, gdy zaczynają się przymrozki. Suche pędy najlepiej ściąć dopiero wczesną wiosną, gdyż tworzą naturalną okrywę dla części podziemnej.

Odporność nachyłków okółkowych na mróz zależy od gleby oraz odmiany. Jeśli ziemia jest słaba i piaszczysta, korzenie i kłącza tych bylin znajdują się głębiej i są mocniejsze. Takie egzemplarze doskonale znoszą mróz nawet do -30⁰C. Jeżeli gleba jest żyzna, część podziemna nachyłków okółkowych znajduje się płycej i jest mniej rozrośnięta. Dlatego takie rośliny mogą ginąć podczas zimy. Wytrzymałość na mróz nachyłków okółkowych zależy również od odmiany. Bardziej wrażliwe są rośliny z kwiatami czerwonymi i wielokolorowymi, niż żółtymi.

Przeczytaj także: W jaki sposób zabezpieczyć ogród przed zimą

To roślina przystosowana do suszy oraz upałów. W ogrodzie podlewa się tylko świeżo posadzone nachyłki okółkowe, ale jeśli pogoda jest bezdeszczowa. Starszych roślin nie trzeba nawadniać. Ze względu na dużą odporność na brak wody, nachyłki okółkowe to idealny wybór do ogrodów, w których jest sucha ziemia, a także podlewanych rzadko lub wcale.

Wyjątkiem są nachyłki okółkowe uprawiane w donicach, np. na balkonie. Takie rośliny należy systematycznie podlewać, ale niezbyt obficie, tak aby podłoże było tylko lekko wilgotne.

Przeczytaj także: Jak ograniczyć podlewanie – 10 pomysłów

Nachyłkom okółkowym szkodzi przede wszystkim nadmiar wody. Jeśli ziemia jest dłużej mokra, ich część podziemną mogą porażać chorobotwórcze grzyby, co skutkuje gniciem. Aby tego uniknąć, należy unikać nadmiernego podlewania tych roślin oraz nie sadzić ich w miejscach, gdzie tworzą się kałuże.

Na liściach nachyłków okółkowych może też występować mączniak prawdziwy. To choroba grzybowa, której sprzyja duża różnica temperatury między nocą a dniem. Często się rozwija, gdy dni są suche i słoneczne, zaś noce - wilgotne. Rozwojowi mączniaka sprzyjają też przenawożenie azotem oraz nadmierne zagęszczenie roślin. Do oprysków zapobiegawczych i interwencyjnych polecane są Biosept Active lub Biosept Active Spray (z ekstraktem grejpfruta). Na nachyłkach okółkowych nie ma potrzeby zwalczania szkodników.

Przeczytaj także: Jak wykonywać opryski, aby chronić owady pożyteczne oraz Mączniak prawdziwy a mączniak rzekomy – jak je odróżnić