Jakie zagrożenie stanowią kwieciaki?

Kwieciaki to niewielkie chrząszcze z rodziny ryjkowcowatych (Curculionidae) szczególnie związane z jabłoniami, gruszami i malinami. Ich żerowanie może doprowadzić nawet do całkowitej utraty plonu. Szkodniki te można spotkać właściwie na wszystkich kontynentach i zamieszkują wszelkie środowiska lądowe, z pustyniami i wyższymi górami włącznie.

Kwieciak jabłkowiec (Anthonomus pomorum) to szkodnik, który jesz szczególnie groźny w uprawach drzewek jabłoni. Kryjówki zimowe opuszcza już w marcu wraz z nadejściem pierwszych słonecznych dni i rozgrzaniem kory, pod którą w spękaniach ukrywa się przed zimowym mrozem i swoimi wrogami. Jego wiosenny wylot zbiega się z okresem pękania pąków i ukazywaniem się zielonych zakończeń liści (tzw. stożków).

Chrząszcz ten występuje w Europie, z wyjątkiem północnej Skandynawii, całej Rosji (część europejska, Syberia Wschodnia i Zachodnia oraz rosyjski Daleki Wschód), Turcji, Algierii, Libanie, Syrii, Armenii, Gruzji, Azerbejdżanie, Iranie, Kazachstanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie,Tadżykistanie, Kirgistanie, Mongolii, Chinach, obu Koreach i Japonii. Zawleczony został również do USA, gdzie obecnie jednak nie stanowi dużego zagrożenia.

Kwieciak jabłkowiec jest szkodnikiem, którego nie tak łatwo zobaczyć. Jest szary z mniej lub bardziej widocznym wzorem w kształcie litery „V" w grzbietowej części, a długość jego ciała wynosi ok. 0,5 cm. Szkodnik ma charakterystyczny ciemno zabarwiony i zagięty do dołu ryjek, mniej więcej o około ¼ dłuższy niż głowa i przedplecze razem. Przy nasadzie ryjka znajdują się wypukłe oczy.

Chrząszcze kwieciaka żerują wiosną nagryzając łuski pąków, co sprawia, że z uszkodzonych miejsc zaczyna wypływać sok tworzący krople przypominające wyglądem łzy (stąd określenie „płacz pąków"). Samice kwieciaka składają pojedyncze jaja do jeszcze zielonych pąków. W ich wnętrzu odbywa się dalszy rozwój larw, zakończony w maju przepoczwarzeniem i wyjściem chrząszczy. Kwieciak jest groźnym szkodnikiem tylko w latach słabego kwitnienia. Natomiast przy obfitym kwitnieniu nie wyrządza szkód, a wręcz przeciwnie. Wówczas staje się pożytecznym owadem gdyż przerzedza pąki (wystarczy tylko 7% zawiązanych pąków jabłoni, aby drzewo dało optymalny plon).

Kwieciaka jabłkowca można zwalczać obrywając pod koniec kwietnia i w maju uszkodzone pąki z żerującymi larwami. Już na przedwiośniu i wiosną warto zastosować preparat pochodzenia naturalnego Emulpar 940EC. Można także wykonać oprysk środkiem owadobójczym Mospilan 20SP.

Kwieciaki występują także na gruszach, zwłaszcza na starych, zaniedbanych drzewach, zimując w postaci jaj w pąkach szczelnie okrytych łuskami. Larwy kwieciaka gruszowca (Anthonomus piri) rozwijają się wewnątrz pąka wiosną zjadając zawiązki pąków kwiatowych, a nawet wgryzają się do pędu. Zaatakowane pąki nie rozwijają się, pozostają zaschnięte i dobrze widoczne na drzewach.

Kwieciaka gruszowca łatwo wiosną zauważyć i można zwalczać obrywając na początku maja uszkodzone pąki z żerującymi larwami. Już na przedwiośniu i wiosną warto zastosować preparat pochodzenia naturalnego Emulpar 940EC. Można także wykonać oprysk środkiem owadobójczym Mospilan 20SP.

W uprawie malin i truskawek spotykany jest kwieciak malinowiec (Anthonomus rubi). Wprawdzie jest znacznie mniejszy od wcześniej opisanych kwieciaków, ale za to powoduje niezwykle charakterystyczne uszkodzenia. Zimują dorosłe chrząszcze ( o wielkości ok. 4 mm, czarne z jasnoszarymi włoskami) w resztkach pożniwnych lub w glebie. Wiosną ( przed i na początku kwitnienia) przy temperaturze 12⁰C zaczynają żerowanie. Pierwszymi objawami żerowania małego ryjkowca są drobne owalne dziurki (średnica 1-2 mm) na liściach.  Przed rozluźnieniem pąków w kwiatostanach (ok. 2 tyg. przed kwitnieniem) samice składają jaja do wnętrza nierozwiniętych pąków, a następnie podgryzają ich szypułkę. Na każdy pąk przypada jedno jajo. Każda samica składa do 60 jaj i uszkadza tyle samo pąków kwiatowych, które zaczynają więdnąć, zwisają na roślinie, żeby w końcowej fazie uschnąć i odpaść na ziemię. Cały rozwój larw przebiega w zasychającym pąku. Rozwój trwa do 3 tygodni. W sporadycznych przypadkach kwieciak malinowiec potrafi uszkodzić nawet do 80% pąków na całej plantacji powodując bardzo duże straty plonu. Chrząszcze drugiego pokolenia pojawiają się w końcu czerwca, żerują prze kilka dni na liściach i następnie schodzą na zimowanie.

Próg szkodliwości (czyli potrzeba wykonania zabiegu ochrony roślin) tego szkodnika przed kwitnieniem to 1 osobnik dorosły na 200 kwiatostanów. Zabiegi ochronne z zastosowaniem środków ochrony roślin (np. Mospilan 20SP) wykonuje się przed kwitnieniem (rozluźnienie pąków) bądź po zauważeniu pierwszych uszkodzonych liści (dziurki) lub pąków zwisających na podgryzionej szypułce.