Por

Por.jpg

Por

POR (Allium ampeloprasum) to gatunek należący do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae). Jako roślina uprawna znany od czasów biblijnych. Uprawiano go w celach konsumpcyjnych w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Na tereny Polski trafił w średniowieczu.
Łodyga pora jest bardzo skrócona – tworzy tzw. piętkę. Liście są płaskie i wydłużone. W drugim roku wegetacji wyrastają wysokie nawet na 2 m pędy kwiatostanowe wydające białe lub białoróżowe kwiaty zebrane w baldachy. Por tworzy wiązkowy, silnie rozwinięty system korzeniowy.
Por zawiera ok. 12% suchej masy, w tym 2% białek, 10% węglowodanów. Zawiera także fosfor, wapń, nieco witaminy C, w niewielkich ilościach witaminy B1, B2, karoten i kwas nikotynowy.

Ze względu na okres zbioru odmiany dzieli się na:
- Wczesne: 'Jolant' , 'Varna' (rośliny wysokie, cienkie, zgrubienie cebulowe wydatne), 'Bluevetia' (łodyga rzekoma gruba 20-25cm, pokrój półwzniesiony).
- Średnio-wczesne: 'Longina' (liście z niebieskim odcieniem, nieobecne zgrubienie cebulowe, łodyga rzekoma 20-25cm), 'Pinola' (brak cebuli, długa część biała liści, dalej liście ciemnozielone), 'Profina' , 'Arcona' , 'Alita' .
- Późne (mogą zimować w polu): 'Blizzard' (cebula wyraźnie zaznaczona), 'Arkansas' , 'Clasina' (liście niebieskozielone), 'Carina' (liście o intensywnym niebieskozielonym zabarwieniu), 'Patryk' (liście szarozielone, bardzo późna odmiana).

Stanowisko

stanowisko icon

Por nie ma dużych wymagań cieplnych – kiełkuje już przy 3-4 °C. Optimum temperatury wynosi 15-20 °C. Wytrzymuje temperatury do -15 °C. Ma duże wymagania wodne – jest szczególnie wrażliwy na suszę w czasie kiełkowania. Lubi wilgotne powietrze i stanowiska słoneczne. Uprawia się go najczęściej w drugim roku po nawożeniu obornikiem.

Wymagania

wymagania icon

Por najlepiej udaje się na glebach dobrze przepuszczalnych, żyznych i bogatych w próchnicę. Gleby zbyt ubogie warto wzbogacić w materię organiczną (np. kompost) lub dodać Humus, który poprawi jakość i właściwości podłoża.
Wymagania nawozowe pora są umiarkowane. Bardzo dobrze por reaguje na nawożenie kompostem, który powinien stanowić podstawę naszego nawożenia na działce. W przypadku pojawienia się objawów niedoborów składników zaleca się stosować nawożenie mineralne. Cenne makro- i mikroelementy zapewni Nawóz granulowany do warzyw Target.
Ze względu na zwiększone niebezpieczeństwo wystąpienia chorób (mączniak rzekomy) oraz szkodników (zwłaszcza śmietki) bezpieczniejsza jest uprawa pora w płodozmianie. Należy ją uprawiać na tym samym polu nie częściej niż co 3-4 lata. Pora także nie należy uprawiać po innych warzywach z tego samego rodzaju (np. po cebuli, szczypiorku czy czosnku), gdyż mają one wielu wspólnych wrogów. Dobrym przedplonem dla pora są ogórki i fasola szparagowa. Nie powinniśmy jej natomiast uprawiać po burakach, ziemniakach, selerze i marchwi.
Ponadto regularnie spulchniamy glebę pomiędzy rzędami i usuwamy chwasty. Spulchnianie gleby w uprawie pora korzystnie wpływa na plony. Warto unikać zaskorupiania się powierzchni gleby, dlatego korzystne jest jej spulchnianie co najmniej kilka razy sezonie. Ponadto kilkukrotne wzruszanie gleby uniemożliwia rozwojowi chwastów. Niepożądane rośliny stanowią problem, zwłaszcza w początkowym okresie uprawy. Należy wiec regularnie usuwać chwasty, wyrywając je ręcznie bądź za pomocą motyczki czy pazurków. Aby nie uszkadzać korzeni pora, glebę należy wzruszać na głębokość nie większą niż 3-4cm.

Najczęściej występujące choroby:

choroba icon

Mączniak rzekomy - zarodniki przenoszone są z wiatrem na sąsiednie uprawy pora. Rozwojowi choroby sprzyja stałe, kilkugodzinne zwilżenie liści w nocy oraz bezdeszczowa i ciepła pogoda w ciągu dnia. Na liściach i pędach kwiatostanowych pojawiają się żółtawe, szybko powiększające się plamy. Liście i pędy kwiatostanowe ulegają zniekształceniu. Przy dużej wilgotności powierzana powierzchni żółtych plam rozwija się delikatny szarofioletowy nalot.

Najczęściej występujące szkodniki:

szkodniki icon

Śmietka porówka - dorosły owad to oliwkowo-szara muchówka, o długości ciała 6-7 mm. Największe straty w uprawach wyrządzają kremowe lub żółtawe larwy, osiągające do 7 mm długości, które uszkadzają podziemne części roślin i drążą korytarze. Największe straty śmietka powoduje, gdy rośliny z siewu znajdują się w fazie 2 - 6 liści. U uszkodzonych roślin nie wykształcają się korzenie, a tkanka gnije od dołu. Roślina więdnie, żółknie i zasycha. Larwy drugiego pokolenia uszkadzają piętkę drążąc w niej korytarze. Uszkodzone rośliny zaczynają gnić i nie nadają się do przechowywania.

Wciornastek tytoniowiec - stadium szkodliwym są zarówno owady dorosłe, jak i larwy. W efekcie ich żerowania na szczypiorze pojawiają się biało-srebrzyste plamki, które przy duży nasileniu szkodnika zlewają się zajmując większą powierzchnię, co prowadzi do deformacji i zasychania szczypioru. Może występować w 4-6 pokoleniach w ciągu sezonu wegetacyjnego.

Powiązane problemy Powiązane rośliny  
drążące pędy, zgorzel siewek, śmietki, alternarioza, wciornastki cebula, kukurydza  

Zapisz się do newslettera i pobierz bezpłatne poradniki!